[Baonghean.vn] - Món ăn mà nhiều người miền xuôi lần đầu chứng kiến quá trình chế biến không khỏi sợ hãi lại chính là món ăn độc đáo, đặc sản của người Thái Con Cuông - món nậm pịa.
Ở huyện miền núi Con Cuông ngoài những món ăn quen thuộc được nhiều người biết đến như: Gà nướng, canh bồi, cá mát, thịt nướng... thì không thể không nhắc đến món nậm pịa của người Thái.
| Pịa dùng để nấu cháo là món ăn giải rượu rất nhiều người ưa thích. Ảnh: Bảo Hân |
Trong gia đình người Thái, món ăn này khá phổ biến và được dùng trong các dịp lễ tết, có công việc trọng đại của gia đình để thiết đãi bạn bè, khách quý. Cái tên nậm pịa theo dịch nghĩa tiếng Thái thì “nậm” có nghĩa là canh, “pịa” là phần dịch [phân non] nằm giữa đoạn dạ dày và ruột già.
Anh Vi Văn Hùng, bản Nưa xã Yên Khê cho biết: Món này không phải lúc nào cũng được ăn đâu, hôm nay gia đình có công việc trọng đại nên mới làm thịt dê để làm món nậm pịa thiết đãi khách quý. Để làm được món ăn này cũng phải cầu kỳ, công phu lắm và cần đến nhiều gia vị..
| Pịa chính là phần dich [phân non] nằm giữa đoạn dạ dày và ruột già của động vật. Ảnh: Bảo Hân |
Người Thái chỉ lấy pịa ở những con vật ăn cỏ, ăn lộc non như: trâu, bò, dê và cách lấy pịa cũng phải công phu, khéo léo. Theo đó, pịa được lấy ra ngay khi bộ lòng được mang ra khỏi bụng con vật và được bảo quản cẩn thận tránh ruồi nhặng. Phần ruột non phải dùng lạt thắt chặt hai đầu ngăn cách với ruột già và dạ dày, mục đích là để chất nhũ tương trong ruột non không pha tạp.
| Pịa người Thái chủ yếu dùng để xào với lòng và nấu cháo. Ảnh: Bảo Hân |
Theo quan niệm của người Thái, chất dịch trong ruột non chính là phần tinh túy nhất khi thức ăn đã được chuyển hóa chuẩn bị ngấm qua mạch máu nuôi dưỡng cơ thể. Vì thế, nậm pịa còn được xem là món ăn bổ dưỡng của đồng bào nơi đây.
Pịa có thể chế biến ra nhiều món ăn khác nhau như: dùng để nấu cháo, xào, nấu với thịt.
Theo đó, nước dùng của nậm pịa là xương động vật được ninh nhừ trong nhiều giờ, cho đến khi đạt độ ngọt, béo ngậy thì người nấu mới đổ tất cả những nguyên liệu thịt, sụn và lục phủ ngũ tạng vào nồi ninh. Phần ruột non sẽ được cắt khúc ngắn, trộn cùng lá rau thơm, bột mắc khén, rau mùi tầu, tỏi, ớt...tất cả đều băm nhỏ rồi đun sôi, cho tới khi trở thành một hỗn hợp sền sệt, sóng sánh.
| Pịa xào với lòng là món ăn khoái khẩu của người Thái. Ảnh: Bảo Hân |
Nếu lần đầu tiên được thưởng thức nậm pịa chắc chắn nhiều người sẽ có cảm giác khó chịu, bởi món ăn này không hề bắt mắt và có mùi nồng của nội tạng động vật. Tuy nhiên, nếu cảm nhận kỹ thì món ăn này có hương vị rất đặc trưng, cuốn hút. Trong đó, vị đắng, thơm đặc trưng của các loại rau rừng, vị béo ngậy của nội tạng, ngọt bùi xương hòa quyện trong vị cay nồng của hạt mắc khén sẽ khiến bạn không thể quên.
Trong bữa ăn, bạn có thể chấm thịt bò, dê với nậm pịa hoặc ăn món này với cơm và các loại rau thơm.
Không chỉ được biết đến là món ăn ngon, nậm pịa còn có rất nhiều công dụng trong đó, nhiều người sử dụng nó để giải rượu rất tốt.
Nậm pịa là đặc sản Tây Bắc chỉ những du khách có “thần kinh thép” mới dám ăn. Món kinh hoàng làm từ “phân non” của động vật. Cảnh báo: không dành cho người suy tim.
1/ Nậm pịa Tây Bắc là gì?
Nậm pịa hay còn gọi là nặm pịa, đây là món ăn truyền thống của người dân tộc Thái. “Nậm” trong tiếng Thái có nghĩa là “canh”, “pịa” là phần chất dịch sền sệt trong ruột non của các loài động vật ăn cỏ như trâu, bò, dê hay còn gọi là phân non. Tùy vào lấy phần pịa từ loài động vật nào mà ta có nậm pịa dê, nậm pịa bò, nậm pịa trâu,…
Nậm pịa là gì?
2/ Đặc sản Tây Bắc món ăn “hãi hùng” chỉ có trong ngày quan trọng.
Nậm pịa Tây Bắc được ăn khi nào?
Nậm pịa là món ăn Tây Bắc không phải lúc nào cũng có. Người Thái thường chỉ làm nậm pịa trong các dịp đám đình, lễ hội hay dùng để tiếp khách quý.
Ăn nậm pịa Tây Bắc có tốt cho sức khỏe, như lời đồn?
Quan niệm của người dân tộc Thái, chất dịch trong ruột non chính là phần tinh túy, ngon nhất khi thức ăn được chuyển hóa và chuẩn bị ngấm qua mạch máu nuôi dưỡng cơ thể. Vì vậy, nậm pịa còn được xem là món ăn Tây Bắc bổ dưỡng của đồng bào người Thái.
Nghe thì thấy ghê vậy thôi, chứ đặc sản Tây Bắc này có tác dụng giải rượu rất tốt nên mới hay có các đám đình, đám cưới.
Nậm pịa Tây Bắc giải rượu rất tốt.
3/ Nguyên liệu và cách chế biến món ngon Tây Bắc - Nậm pịa.
Nguyên liệu làm nậm pịa đặc sản Tây Bắc.
Nguyên liệu chế biến gồm có: tiết đông, bạc nhạc, sụn, thịt, đuôi và lục phủ ngũ tạng của động vật ăn cỏ [như: lòng, gan, phèo, phổi]. Người Thái hay sử dụng các nguyên liệu từ bò và dê.
Trong ẩm thực Tây Bắc thì nậm pịa thường làm từ bò và dê.
Thật ra, thứ nguyên liệu “kinh hoàng” khiến ai cũng phải “nhắm mắt, bịt mũi” để ăn thử là pịa, thành phần quan trọng của món ăn đặc sản Tây Bắc này.
Cách chế biến món nậm pịa Tây Bắc.
- Phần chất dịch non được người Thái chọn lấy ở đoạn ruột ngon mà có phần pịa ngon nhất, lấy ra bát.
- Nước ninh xương ninh nhừ khi tiết ra hết độ ngọt thì cho thịt, sụn, lục phủ ngũ tạng vào ninh cho đến khi sền sệt.
- Một phần ruột non trộn đều với rau thơm, hạt mắc khén, tỏi, ớt, rau mùi tàu,... Đặc biệt người Thái còn thêm mật và lá đắng để tạo thêm hương vị độc đáo cho món Tây Bắc.
Các nguyên liệu sẽ được ninh nhờ để tiết hết phần ngọt và béo.
4/ Vượt qua nỗi sợ bản thân mới có thể thưởng thức món ăn Tây Bắc này.
Món đặc sản Tây Bắc nậm pịa ăn kèm với rau sống và ăn khi còn nóng. Với những ai không phải dân ở đây thì để ăn được món ăn Tây Bắc này là cả một thách thức với bản thân. Món đặc sản Tây Bắc này có vị đắng và mùi rất khó ngửi.
Món ăn Tây Bắc này không phải ai cũng dám ăn.
Khi mới bắt đầu ăn, bạn sẽ thấy khó nuốt bởi cái vị ruột, pịa, mùi của mắc khén cộng thêm vị đắng của các loại lá có thể khiến bạn phải "nhả" ra ngay lập tức. Tuy nhiên nếu bạn cố nhai thì sau đó có thể cảm nhận được vị ngọt béo trong cuống họng. Khi ăn quen thì bạn có thể bị “nghiện” món ăn này đấy.
Trong ẩm thực Tây Bắc thì có thể nói món nậm pịa là những nét văn hóa độc đáo của người Thái ở Sơn La. Món ăn không chỉ bổ dưỡng tốt cho sức khỏe mà đây cũng là một thử thách cho những ai muốn vượt qua giới hạn và thách thức chính mình.
Ngoài ra, các bạn có thể tham khảo các đặc sản Tây Bắc khi đến đây.
Tổng hợp 23 món đặc sản Tây Bắc thơm ngon nức tiếng nhất đại ngàn
Tất tần tật về RƯỢU CẦN Tây Bắc, hiểu hết thì càng uống càng say
Cách ngâm rượu táo mèo theo công thức chuẩn của người Tây Bắc.
Và đừng quên theo dõi các đặc sản Việt Nam nổi tiếng trên trang Đặc sản vùng miền – Blog PasGo.
Chúc các bạn có những trải nghiệm thú vị tại vùng đất Tây Bắc Thân
_ Thùy Dung
07/05/2019