Hơn lúc nào hết, việc đôi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá là rất quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay mà Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị lần thứ Tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã xác định “Đổi mới hình thức, phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết qủa giáo dục theo hướng đánh giá năng lực của người học”...Định hướng nêu trên tạo tiền đề, cơ sở và môi trường pháp lý thuận lợi cho việc đổi mới giáo dục phổ thông nói chung, đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học theo định hướng năng lực người học. Từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải thực hiện thành công việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ một chiều” sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Vì vây, chúng tôi cho rằng việc đổi mới phương pháp dạy ở các bậc học là vấn đề có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là cần thiết trong yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Bài viết sẽ tập trung vào các nội dung sau:
- Thực trạng vận dụng việc đổi mới phương pháp dạy học trong thời gian qua
Trong thực tế vẫn còn một bộ phận giáo viên chưa “nhập cuộc”, vẫn lên lớp giảng dạy với những phương pháp rất đỗi quen thuộc: chỉ thuyết trình hoặc thuyết trình kết hợp một số rất ít các câu hỏi đàm thoại. Thực tế ấy có thể do giáo viên ngại đổi mới mà cũng có thể là do giáo viên lúng túng chưa biết nên đổi mới phương pháp ra sao. Vấn đề đặt ra là đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh là thế nào? Vận dụng các phương pháp dạy học hiện đại ra sao? Phương pháp dạy học truyền thống có nên sử dụng nữa hay không? Đổi mới phương pháp dạy học bộ môn như thế nào cho hiệu quả, để mỗi giờ dạy lại đem đến cho học sinh niềm vui, sự hứng thú mới mẻ?
- Mục đích của việc đổi mới phương pháp dạy học là nhằm chú trọng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh
Một trong những trọng tâm của đổi mới giáo dục hiện nay là đổi mới phương pháp dạy học, thực hiện dạy học dựa vào hoạt động tích cực, chủ động của học sinh với sự tổ chức và hướng dẫn đúng mực của giáo viên nhằm phát triển tư duy độc lập, sáng tạo, góp phần hình thành phương pháp và nhu cầu tự học, bồi dưỡng hứng thú học tập, tạo niềm tin và niềm vui trong học tập. Luật Giáo dục khẳng định: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
- Đề xuất một số giải pháp để việc đổi mới phương pháp dạy học đạt hiệu quả
Có thể khẳng định, đổi mới phương pháp dạy học theo dạy và học tích cực là một trong những mục tiêu chung và cũng là một tiêu chuẩn về giáo dục hiệu quả, hướng dẫn cho việc đổi mới cả phương pháp đào tạo giáo viên và việc dạy học ở các trường phổ thông. Theo chúng tôi, để đổi mới phương pháp dạy học có hiệu quả phải được đặt trong trong mối quan hệ biện chứng với đổi mới mục tiêu, nội dung dạy học, đổi mới cơ sở vật chất và thiết bị dạy học; đổi mới các hình thức tổ chức dạy học; đổi mới môi trường giáo dục để học tập gắn với thực hành và vận dụng; đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh qua đổi mới nội dung, hình thức kiểm tra, xây dựng các bộ công cụ đánh giá, phối hợp kiểu đánh giá truyền thống với trắc nghiệm khách quan đảm bảo đánh giá khách quan, trung thực mức độ đạt được mục tiêu giáo dục của từng học sinh: Đó là khuyến khích phát triển năng lực lập luận logíc, năng lực trừu tượng hoá và chiếm lĩnh vững chắc những nội dung giáo dục cần thiết cho việc học sinh tiếp tục học lên ở các bậc học khác hoặc rèn luyện được thái độ tích cực đối với lao động sản xuất, giúp học sinh hướng nghiệp và chọn nghề; chuẩn bị năng lực xử lý những tình huống của đời sống thực tế cá nhân và xã hội; phát triển thái độ tích cực và năng lực sáng tạo, hướng trí tuệ và sự sẵn sàng của tuổi trẻ vào thực tiễn đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước trong thời kỳ đổi mới, hội nhập hiện nay./.
Ngày nay hầu như ai cũng chú trọng trong việc học hành, nên việc đổi mới phương pháp dạy học ngày càng được mọi người quan tâm rất nhiều. Với định hướng sao cho những phương pháp dạy học tiếp cận theo nhiều hướng hiện đại nhất và từ đó có thể giúp học sinh phát huy được những tính tích cực và chủ động trong sáng tạo và tạo cơ sở để người học có thể cập nhật những thông tin và trí thức chuẩn.
Đổi mới phương pháp dạy học là gì
Đổi mới phương pháp dạy học là để giúp học sinh, sinh viên phát triển năng lực, trí tuệ sáng tạo của riêng mình. Ngoài ra, còn giúp thực hiện những bước chuyển mình từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang việc tiếp cận năng lực của những người học.
Đổi mới phương pháp dạy học giúp những giáo viên quan tâm đến học sinh nhiều hơn định hướng cho việc học của học sinh trở nên dễ dàng hơn.
Đổi mới chính là để hoàn thiện hơn về nên giáo dục và đào tạo ngày nay, nó như một phương pháp căn bản và quan trọng nhất trong ngày nay.
Đổi mới phương pháp dạy học là gì?
Để thực hiện những đổi mới cần phải thay đổi đó là việc dạy từ thụ động thành chủ động, để giúp học sinh có thể rèn luyện, vận dụng những phương pháp tiếp thu sang s tạo của mình từ đó hình thành những năng lực về kiến thức, hoàn thiện về phẩm chất, nhân phẩm. Tuy nhiên, đổi mới phương pháp cần tăng những đề cương thảo luận nhóm, và từ đó tăng tác giữa giáo viên và học sinh với nhau thúc đẩy quá trình phát triển tư duy của học sinh.
Thực trạng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay
Đổi mới phương pháp dạy học hiện nay là một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Hiện nay, đổi mới cần phải có những điều kiện như người giảng dạy cần phải được đào tạo vững vàng, còn phải chủ động nắm bắt phương pháp giảng dạy dễ hiểu truyền đạt đúng ý.
Với phương pháp dạy học truyền thống hiện nay dường như đã cũ và quen thuộc nên rất khó để thay đổi ngay được. Để đổi mới phương pháp dạy học cần phải học thành thạo công nghệ thông tin và những phương pháp giảng dạy hiện đại để từ đó giúp bạn sử dụng phong phú những hình thức giảng dạy khác nhau. Nhằm kiểm tra và đánh giá, tiếp cận những yêu cầu về kiến thức, kĩ năng cũng như tâm lý của học sinh khi giảng dạy.
Nên đổi mới phương pháp dạy học hiện nay
Với phương pháp giảng dạy mới này mà kiến thức hạn chế về công nghệ thông tin, sử dụng các thiết bị phục vụ trong công cuộc giảng dạy không thành thạo thì những giảng viên của chúng ta sẽ khó tiếp cận những phương pháp dạy học mới hiện đại
Thuận lợi hiện nay:
Hầu như các trường học hiện nay đã có cung cấp về trang thiết bị máy vi tính và màn chiếu cho từng lớp học. Nên việc sử dụng những bài giảng điện tử để thay đổi phương pháp giảng dạy rất hiệu quả.
Ngoài ra, một số trường học đã được phổ cập tin học, hướng dẫn làm một giáo án điện tử nên sử dụng các thiết bị cho công cụ giảng dạy được chuẩn bị tốt nhất trong quá trình dạy học
Khó khăn trong đổi mới phương pháp hiện nay:
- Giảng dạy cần phải có sự đa dạng và vận dụng những ứng dụng thực tế nhuần nhuyễn với lý thuyết hoặc các hình thức học tập để giúp học sinh có thể sáng tạo, phát triển thêm kiến thức phong phú.
- Hiện nay, học sinh làm việc cá nhân hoặc thảo luận nhóm còn quá ít. Bàn ghế cố định cũng chính là khó khăn trong việc di chuyển để thảo luận nhóm
- Vẫn còn hạn chế chưa sử dụng thành thạo vì thế mà công việc giảng dạy chưa đưa được lại hiệu quả cao
Vì sao phải thay đổi mới phương pháp dạy học
Như chúng ta cũng đã biết, phương pháp dạy học là một trong những hình thức quan trọng nhất, bởi nếu có phương pháp dạy học hợp lý thì chất lượng hiệu quả việc học mới cao được, phương pháp có phù hợp mới có thể phát huy giúp học sinh phát huy được khả năng sáng tạo được. Nên chính vì vậy, đổi mới phương pháp dạy học chính là điều cần thiết hiện nay.
Qua đó chúng ta cũng thấy được vai trò, vị trí hàng đầu của giáo dục đó chính là đổi mới cách dạy học, để từ đó có thể đáp ứng một cách năng động hơn và hiệu quả hơn, từ đó cũng trực tiếp hơn với những nhu cầu của sự phát triển của đất nước
➡️➡️ Bạn nên đọc: Phương pháp dạy học tích cực
Một số biện pháp nâng cao phương pháp dạy học
Rèn luyện bổ sung kiến thức, đổi mới liên tục phương pháp giảng dạy
- Trau dồi các phương pháp dạy học truyền thống: Giảng viên cần nắm vững yêu cầu và sử dụng thành thạo các thiết bị trước khi lên lớp, những kỹ năng cần được đảm bảo như: Trình bày, thuyết trình, hay xử lý những tình huống trên lớp các câu trả lời..
- Phong phú những phương pháp dạy học: Để giúp các giáo viên có thể giúp học sinh nắm bắt kiến thức chất lượng, điều cần làm chính là phối hợp phong phú các phương pháp hình thức dạy học sao thật nhuần nhuyễn để từ đó phát huy năng lực của học sinh.
Trau dồi kiến thức, nâng cao chất lượng dạy
- Ngoài ra có thể kết hợp học nhóm để phát huy năng lực của mỗi cá nhân
- Rèn luyện dạy học theo phương pháp giải quyết vấn đề: Là quan điểm dạy để phát huy tư duy, nhận biết và giải quyết vấn đề.
Vận dụng phương pháp dạy học theo tình huống
Với quan điểm dạy học này, học sinh cần tự lực để giải quyết một vấn đề mà giáo viên đưa ra, sau đó thống nhất và đưa ra kết quả được tổng hợp lại.
Nên sử dụng nội dung gắn liền với thực tiễn điều đó giúp học sinh dễ hình dung và vận dụng vào lý thuyết nhiều hơn. Cũng như tạo năng lực sự phát triển tư duy của học sinh hiện nay.
Nên sử dụng phương tiện công nghệ thông tin vào trong dạy học
Điều này chứng tỏ phương pháp dạy học này không thể thiếu, nó đóng vai trò quan trọng để đổi mới phương pháp dạy học nâng cao hơn, tăng cường sự phát triển của học sinh hơn trong thí nghiệm hay thực hành. Ngoài ra, việc sử dụng phương tiện thiết bị cho giảng dạy, các giáo viên cũng nên sử dụng những phần mềm dạy học hoặc các ứng dụng điện tử như [ E – Learning ] để phục vụ trong công tác giảng dạy được tốt hơn.
Xây dựng câu hỏi, đánh giá khoa học
Biết cách đánh giá kết quả tiếp thu kiến thức của học sinh theo mục tiêu nội dung bài học trong suốt quá trình rèn luyện bằng những bài tập hoặc các câu hỏi. Để từ đó học sinh chủ động hình thành và phát triển kỹ năng tự tìm tòi và đánh giá các học sinh với nhau.
Tạo thói quen học tập cho học sinh
Làm thế nào để tạo thói quen và hình thành tư duy học tập tích cực cho học sinh đây là một vấn đề rất quan trọng, bởi nếu hình thành một thói quen tích cực luôn có một tác dụng rất lớn trong sự hình thành nên tính tích cực và sáng tạo của học sinh. Học sinh có thể đa dạng nhận thức tiếp thu, thu thập và phân tích những thông tin trước đó bằng phương pháp tạo nhóm học tập cho các em.
Đổi mới và đảm bảo môi trường học tập chất lượng
Giáo viên cũng cần phải xác định được những vấn đề cần đổi mới trong phương pháp học tập chính là: Xác định mục tiêu, nội dung và phương tiện hình thức tổ chức, đánh giá chất lượng.
Cần đảm bảo môi trường lớp học để từ đó lập ra một kế hoạch thời giảm đảm bảo tham đông đảo của học, cung cấp những ví dụ tham khảo như hình ảnh, mô hình…để giúp học sinh tiếp cận nhanh về những kiến thức mới
Qua bài viết này bạn đã hiểu thêm về đổi mới phương pháp giảng dạy chất lượng trong xã hội hiện nay. Cần đảm bảo về nội dung hình thức cũng như vai trò trong nền giáo dục đạt được hiệu quả cao nhất