Một trong những cách để người lao động tự do được hưởng lương hưu khi về già chính là tham gia bảo hiểm xã hội [BHXH] tự nguyện. Vậy mức đóng BHXH tự nguyện năm 2023 là bao nhiêu?
Mục lục bài viết [Ẩn]
1. Công thức tính mức đóng BHXH tự nguyện
Theo Điều 10 và Điều 14 Nghị định 134/2015/NĐ-CP, hiện nay, mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng của người lao động được xác định theo công thức sau:
Mức đóng/tháng
=
22%
x
Mức thu nhập chọn đóng BHXH tự nguyện
-
Mức nhà nước hỗ trợ đóng
Trong đó:
- Mức thu nhập đóng BHXH sẽ do người lao động tự chọn nhưng phải đảm bảo:
+ Thấp nhất = Mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn = 1,5 triệu đồng [theo Điều 3 Nghị định 07/2021/NĐ-CP, mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn năm 2023 = 1,5 triệu đồng].
+ Cao nhất = 20 x Mức lương cơ sở.
- Mức nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện được tính theo tỷ lệ phần trăm [%] trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn trong thời gian tối đa 10 năm:
STT
Đối tượng
% Hỗ trợ
Số tiền hỗ trợ năm 2023 [đồng]
1
Hộ nghèo
30%
1.500.000 x 22% x 30% = 99.000
2
Hộ cận nghèo
25%
1.500.000 x 22% x 25% = 82.500
3
Khác
10%
1.500.000 x 22% x 10% = 33.000
Ví dụ: Nếu không thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo và chọn mức lương đóng BHXH tự nguyện là 05 triệu đồng/tháng. Hằng tháng, bạn sẽ phải đóng số tiền như sau:
Mức đóng hằng tháng = 22% x 05 triệu đồng - 33.000 đồng = 1.067.000 đồng.
2. Mức đóng BHXH tự nguyện năm 2023
Với công thức tính ở mục 2 thì tùy vào mức thu nhập chọn đóng BHXH tự nguyện mà mỗi người lao động sẽ phải đóng tiền theo các mức khác nhau nhưng không được thấp hơn giới hạn tối thiểu hoặc vượt quá giới hạn tối đa sau đây:
* Mức đóng BHXH tối thiểu:
Đối tượng
Mức đóng tối thiểu năm 2023
Hộ nghèo
231.000 đồng/tháng
Hộ cận nghèo
247.500 đồng/tháng
Đối tượng khác
297.000 đồng/tháng
* Mức đóng BHXH tối đa:
Do có sự thay đổi về lương cơ sở vào ngày 01/7/2023 nên mức đóng BHXH tự nguyện tối đa trong năm 2023 cũng có sự điều chỉnh:
Đối tượng
Mức đóng tối đa đến hết 30/6/2023
Mức đóng tối đa từ 01/7/2023
Hộ nghèo
6.457.000 đồng/tháng
7.821.000 đồng/tháng
Hộ cận nghèo
6.473.500 đồng/tháng
7.837.500 đồng/tháng
Đối tượng khác
6.523.000 đồng/tháng
7.887.000 đồng/tháng
3. Người nào được quyền tham gia BHXH tự nguyện?
Theo khoản 4 Điều 2 Luật BHXH năm 2014, người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Cùng với đó, khoản 1 Điều 8 Quyết định 595/QĐ-BHXH cũng liệt kê cụ thể những đối tượng được tham gia BHXH tự nguyện hiện nay bao gồm:
- Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động dưới 01 tháng.
- Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố.
- Người lao động giúp việc gia đình.
- Người tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ nhưng không hưởng tiền lương.
- Xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;
- Người nông dân, người lao động tự tạo việc làm.
- Người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu hằng tháng.
Theo BHXH Việt Nam, BHXH tự nguyện là chính sách bảo hiểm mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc nhóm người tham gia BHXH bắt buộc thì đều được tham gia BHXH tự nguyện.
Uớc tính, đến hết tháng 4-2022, cả nước có gần 1,5 triệu người tham gia BHXH tự nguyện.
Ngành BHXH kịp thời tiếp nhận, giải quyết hồ sơ hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động
Theo BHXH Việt Nam, với mức tham gia chỉ vài trăm ngàn đồng mỗi tháng, khi đủ điều kiện theo quy định, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận lương hưu hằng tháng [gấp nhiều lần so với mức đóng] góp phần ổn định cuộc sống khi về già.
Không chỉ thế, người tham gia BHXH tự nguyện còn được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian nhận lương hưu để chăm sóc sức khỏe.
Theo quy định tại Luật BHXH, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập tháng. Trong đó, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo đối với khu vực nông thôn [mức chuẩn hộ nghèo hiện hành là 1.500.000 đồng/người/tháng] và tối đa bằng 20 lần lương cơ sở [mức lương cơ sở hiện hành là 1.490.000 đồng].
Kể từ ngày 1-1-2022, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 330.000 đồng/tháng [22% x 1.500.000 đồng]; mức đóng BHXH tự nguyện tối đa là: 6.556.000 đồng/tháng [22% x 29.800.000 đồng].
Sau khi được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng, mức đóng của người tham gia BHXH tự nguyện cụ thể như sau:
Mức đóng BHXH tự nguyện sau khi được Nhà nước hỗ trợ
Có nhiều phương thức đóng BHXH tự nguyện gồm:
Đóng định kỳ: hằng tháng; 3 tháng một lần; 6 tháng một lần; 12 tháng một lần; nhiều năm một lần [không quá 5 năm/lần].
- Đóng 1 lần: Cho những năm còn thiếu [không quá 10 năm] để đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Để tham gia BHXH tự nguyện, người lao động [NLĐ] tự do có thể thực hiện các thủ tục đăng ký tại cơ quan BHXH nơi mình cư trú [có thể ở nơi tạm trú hoặc thường trú] hoặc các đại lý thu BHXH, BHYT [UBND các xã, phường, thị trấn, Bưu điện, Hội đoàn thể,…].
Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng khi:
+ Đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
+ Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định, tuổi nghỉ hưu kể từ ngày 01/01/2022 cụ thể như sau: nam đủ 60 tuổi 6 tháng, sau đó, mỗi năm tăng thêm 3 tháng, tuổi nghỉ hưu với lao động nam sẽ đạt 62 tuổi vào năm 2028; nữ đủ 55 tuổi 8 tháng, sau đó, mỗi năm tăng thêm 4 tháng, tuổi nghỉ hưu với lao động nữ sẽ đạt 60 tuổi vào năm 2035.
+ Trường hợp, đã đủ tuổi nghỉ hưu, nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu [tối đa 10 năm] để đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Trong đó, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng của NLĐ được tính bằng 45% tương ứng với số năm đóng BHXH: Lao động nam là 20 năm; lao động nữ là 15 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, NLĐ cả nam và nữ được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Lương hưu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách Nhà nước và quỹ BHXH.
Trường hợp nào được hưởng BHXH một lần?
Người tham gia có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục tham gia BHXH; Ra nước ngoài để định cư; Bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của Bộ Y tế; Sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần.
Tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được: 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014; 02 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Trường hợp, thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm, mức hưởng bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
BHXH Việt Nam cũng lưu ý, mức hưởng BHXH một lần của người tham gia BHXH tự nguyện không bao gồm số tiền Nhà nước đã hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện, trừ trường hợp là người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của Bộ Y tế.