– Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933 đã tác động nặng nề đến nền kinh tế Đông Dương. Nhiều nhà máy, xí ngiệp , đồn điền đã bị thu hẹp quy mô sản xuất . Hàng vạn công nhân bị sa thải. Đời sống của các tầng lớp nhân dân lao động vô cùng khó khăn….do đó họ chỉ có một con đường là vùng dậy đấu tranh.
– Nhân dân ta vốn có truyền thống đấu tranh anh dũng. Sau cuộc khởi nghĩa Yên Bái [2-1930], thực dân Pháp đã lập Hội đồng đề hình thường trực, đưa hàng loạt chiến sĩ yêu nước lên máy chém. Lòng căm thù của các tầng lớp nhân dân Việt Nam đối với bọn thực dân đế quốc càng sâu sắc. Do đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam phong trào đấu tranh của quần chúng đã phát triển mạnh mẽ khắp ba miền Bắc-Trung-Nam, phong trào phát triển thành cao trào cách mạng diễn ra hết đợt này đến đợt khác cho tới giữa năm 1931.
– Nghệ Tĩnh là nơi phong trào cách mạng phát triển nhất: Khí thế phong trào sục sôi , quyết liệt, rộng khắp ở hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh. Một hình thức chính quyền nhân dân kiểu Xô-Viết được thành lập.
READ: Tổng thống nước nào muốn đặt tên con là Hồ Chí Minh?
2 – Vì sao Xô Viết Nghệ Tĩnh lại đạt được đỉnh cao đó?
– Vì những nguyên nhân chung của cao trào cách mạng 1930-1931, như tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới [1929-1933]…. Đặc biệt Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã kịp thời lãnh đạo quần chúng cả nước đứng lên đấu tranh.
– Vì nguyên nhân riêng trong điều kiện cụ thể của Nghệ Tĩnh: Thuộc những tỉnh nghèo nhất Việt Nam, lại bị đế quốc phong kiến bóc lột cùng cực, được thừa hưởng những truyền thống cách mạng lâu đời của địa phương, có một số cơ sở công nhân ở Vinh-Bến Thuỷ là trung tâm kỹ thuật lớn nhất Trung Kỳ, tổ chức cơ sở Đảng ở Nghệ Tĩnh khá mạnh…
3 – Đảng Cộng sản Việt Nam mới ra đời đã phát động được cao trào 1930-1931 vì
– Cao trào cách mạng 1930-1931 là kết quả tất yếu của những mâu thuẫn kinh tế , chính trị trong lòng xã hội Việt Nam lúc đó.
– Tuy mới ra đời, song Đảng đã nắm bắt quy luật phát triển khách quan của xã hội Việt Nam.
READ: Vì sao nhà Nguyễn kiêng tên Hoa?
– Đảng có đường lối chính trị đúng đắn ngay từ khi mới ra đời, có sức tập hợp lực lượng rất to lớn. Vừa mới ra đời, Đảng đã kịp thời lãnh đạo quần chúng đấu tranh chống đế quốc Pháp và phong kiến tay sai, giành độc lập, tự do. Hệ thống tổ chức Đảng vững chắc, các cấp bộ Đảng có năng lực tổ chức thực tiễn, Đảng có uy tín trong quần chúng ….Sự ra đời của Đảng ;là nhân tố quyết định dẫn đến cao trào cách mạng 1930-1931.
Vì sao Nghệ - Tĩnh là địa phương đấu tranh mạnh nhất trong phong trào 1930 – 1931?
A.
Là nơi tập trung đông đảo giai cấp công nhân.
B.
Là nơi tập trung đông đảo giai cấp nông dân.
C.
Là nơi có đội ngũ cán bộ Đảng đông nhất trong cả nước.
D.
Là nơi thành lập chính quyền Xô viết sớm nhất.
Năm 1831, thời vua Minh Mệnh, xứ Nghệ bị tách thành hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Năm 1976, hai tỉnh lại hợp thành tỉnh lớn Nghệ Tĩnh.
Xứ Nghệ là tên chung của vùng Châu Hoan cũ [bao gồm cả Nghệ An và Hà Tĩnh] từ thời nhà Hậu Lê. Hai tỉnh này cùng chung một vùng văn hóa gọi là văn hóa Lam Hồng, có chung biểu tượng là núi Hồng và sông Lam, mặc dù núi Hồng Lĩnh nằm trọn trong đất Hà Tĩnh và sông Lam nằm ở ranh giới giữa Nghệ An và Hà Tĩnh
Cầu Bến Thủy nối liền Nghệ An – Hà Tĩnh ngày nay. Ảnh: Internet
Trung tâm của văn minh xứ Nghệ nằm ở hai bên dòng sông Lam là phủ Đức Quang và phủ Anh Đô khi xưa, tức là các huyện Hương Sơn, Đức Thọ, Can Lộc, Nghi Xuân, thị xã Hồng Lĩnh của Hà Tĩnh và các huyện Thanh Chương, Nghi Lộc, thành phố Vinh, Hưng Nguyên, Nam Đàn, Đô Lương, Anh Sơn của Nghệ An ngày nay.
Danh xưng Nghệ An có từ năm 1030 thời nhà Lý, niên hiệu Thiên Thành thứ 2. Lúc đó gọi là trại Nghệ An, sau đó thì đổi thành châu Nghệ An rồi Nghệ An thừa tuyên.
Năm 1490, vua Lê Thánh Tông [nên hiệu Hồng Đức thứ 21] đổi tên từ Nghệ An thừa tuyên thành xứ Nghệ An [gọi tắt là xứ Nghệ] đồng thời với các đơn vị hành chính khác lúc bấy giờ như: Xứ Kinh Bắc, xứ Sơn Nam, xứ Đông, xứ Đoài, xứ Thanh Hóa, xứ Lạng Sơn… Năm 1831, thời vua Minh Mệnh, xứ Nghệ bị tách thành hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Năm 1976, hai tỉnh lại hợp thành tỉnh lớn Nghệ Tĩnh. Năm 1991, tách ra thành Nghệ An và Hà Tĩnh như ngày nay.
Anh Nam – Nguồn: phuongnamplus.vn
[Tổng hợp]
Dưới tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 – 1933, thực dân Pháp đã thi hành chính sách bót nghẹt sản xuất, đời sống nhân dân rơi vào khó khăn. Bên cạnh đó thực Pháp còn tiến hành khủng bố, bắt bớ nhiều chiến sĩ yêu nước [sau khởi nghĩa Yên Bái 9/2/1930]. Chính điều đó đã đưa đến nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng nhiều cuộc đấu tranh đã liên tiếp nổ ra. Bên cạnh phong trào đấu tranh của công nhân, nhiều cuộc đấu tranh của nông dân cũng nổ ra trong đó đỉnh cao là cuộc đấu tranh của nông dân hai tỉnh Nghệ An – Hà Tĩnh.
Ngay từ đầu tháng 8/1930 nhiều cuộc đấu tranh đã nổ ra ở các tỉnh lỵ, như biểu tình ở Nam Đàn [6/8], Can Lộc [4/8], Thanh Chương [12/8], Nghi Lộc [29/8]. Tuy nhiên phải sang đến tháng 9 phong trào đấu tranh mới lên đến đỉnh cao. Ngày 1/9, 20 ngàn nông dân huyện Thanh Chương [Nghệ An] biểu tình đòi bỏ thuế, thả tù chính trị. Lính Pháp nổ súng nhưng những người biểu tình vẫn tiến vào huyện đường, phá nhà giam, thả tù nhân, đốt hồ sơ, sổ sách và dinh trị huyện. Trước sự tấn công ồ ạt của nhân dân, bọn hào lý địa phương phải bỏ chạy. Hầu hết các thôn thuộc huyện Thanh Chương rơi vào tình thế không có chính quyền quản lý. Nhân dân xã Võ Liệt đã tự động đứng ra tổ chức điều hành các công việc trong xã.
Ngày 5/9 nông dân huyện Anh Sơn biểu tình ủng hộ nhân dân huyện Thanh Chương với các khẩu hiệu “bãi bỏ thuế thân”, “chia lại ruộng đất”, “thả tù chính trị”. Tiếp đó, trong hai ngày 5/9 và 7/9 nông dân 2 huyện Diễn Châu, Can Lộc đốt phá nhà giam. Từ ngày 8 đến ngày 11/9 khí thế đấu tranh càng sục sôi khi hàng chục nghìn nông dân huyện Nam Đàn, Thanh Chương, Diễn Châu, Canh Sơn, Can Lộc,…nổi dậy.
Tuy nhiên phong trào được đẩy lên đỉnh cao đó là cuộc đấu tranh của 8000 nông dân huyện Hưng Nguyên ngày 12/9 với những khẩu hiện như “Đả đảo chủ nghĩa đế quốc! đả đảo phong kiến”. Đoàn biểu tình xếp thành hàng dài kéo về thành phố Vinh. Tình hình đó thực dân Pháp đã cho máy bay nén bom xả súng liên thanh vào đoàn biểu tình, làm chết 217 người, bị thương 125 người, đốt cháy 177 nóc nhà. Hai làng Lộc Châu và Lộc Hải bị triệt hạ hoàn toàn. Song điều đó cũng không ngăn cản được phong trào đấu tranh của nông dân, mà càng làm cho cuộc đấu tranh thêm sục sôi khiến cho chính quyền thực dân hết sức lo sợ.
Khi nói về Xô viết Nghệ - Tĩnh toàn quyền Rô Banh [Rene Robin] cũng phải thừa nhận rằng:“Họ hoàn toàn bất lực, chẳng làm được gì để ngăn cản sự phát triển của phong trào. Chính quyền bản xứ thuộc mọi cấp trong tỉnh đều tê liệt, không thể nêu tên một người cầm đầu nào, không thể nhờ cậy vào một sựu trợ giúp nào của các chức trách cấp tổng và xã, khiến người ta có cảm giác rằng họ đã mất hết uy quyền trên đám quần chúng mà họ cai trị. Sự sỡ hãi làm cho các ông quan, các ông này khóa cổng, chui vào trong nhà và chỉ lo có mỗi việc phòng vệ cho chính bản thân của họ. Mỗi khi các ông tri phủ, tri huyện đi tuần theo các đội lính bản xứ, họ đi mà mình mẩy, chân tay run lẩy bẩy”
Trước sự sụp đổ của chính quyền thực dân và phong kiến ở Nghệ - Tĩnh, các chi bộ và tổ chức Nông hội đỏ đã quản lý và điều hành mọi hoạt động trong lãng xã. Những người cách mạng đã lập ra chính quyền Xô viết – chính quyền Xô viết đầu tiên ở Việt Nam [chính quyền cách mạng sơ khai do giai cấp công nhân lãnh đạo].
Chính quyền mới đã ban hành nhiều chính sách mới về chính trị, kinh tế, văn hóa. Về chính trị nhân dân được quyền tự do hội họp, thảo luận và hoạt động trong các tổ chức đoàn thể như Nông hội, Công hội, Đoàn thanh niên cộng sản…Về kinh tế nhân dân được chia ruộng, bãi bỏ các thứ thuế vô lý, bất công, thực hiện giảm tô và xóa nợ cho dân nghèo. Về văn hóa, chính quyền cách mạng đã tổ chức đời sống mới, mở các lớp dạy chữ Quốc ngữ, xóa bỏ các tệ nạn, hủ tục lạc hậu, xây dựng tinh thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau .
Có thể nói Xô viết Nghệ - Tĩnh đã trở thành một nguồn động viên cổ vũ của quần chúng công nông. Khắp nơi trong các cuộc đấu tranh ngoài khẩu hiệu mang tính chính trị, còn có các khẩu hiện ủng hộ Xô viết Nghệ - Tĩnh, ủng hộ Liên bang Xô viết. Giữa lúc cao trào các mạng đang diễn ra sôi nổi, Ban chấp hành Trung ương lâm thời của Đảng cộng sản Việt Nam đã họp Hội nghị lần thứ nhất tại Hương Cảng [Trung Quốc]. Hội nghị đã quyết định đổi tên thành Đảng cộng sản Đông Dương, cử ra Ban chấp hành Trung ương chính thức, bầu đồng chí Trần Phú làm Tổng bí thư.
Về phía thực dân Pháp chúng đã đàn áp dã man phong trào đấu tranh do đó phong trào nhanh chóng bị dập tắt. Tuy chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn nhưng đã mang rất nhiều ý nghĩa, nó đã chứng minh đường lối lãnh đạo của Đảng là đúng đắn, đồng thời đây được coi là cuộc diễn tập đầu tiên dưới vai trò lãng đạo của Đảng. Cũng từ đây khối liên minh công nông được hình thành.
Có thể nói đã hơn 80 năm trôi qua, nhưng tiếng tăm và sức ảnh hưởng của cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh vẫn còn nguyên giá trị. Như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói, “Bom đạn, súng máy, đốt nhà, đồn binh…đều bất lực không dập tắt nổi phong trào cách mạng của Nghệ - Tĩnh”.