Một tòa án không chính thức gồm các luật sư và các nhà vận động tuyên bố Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phải chịu trách nhiệm chính về những hành động mà họ nói là diệt chủng, tội ác chống lại loài người và tra tấn người Duy Ngô Nhĩ và những người dân tộc thiểu số khác ở Tân Cương.
Trung Quốc đã lên tiếng bác bỏ tòa án và xem đây là một “trò hề” của kẻ thù nhằm truyền bá sự dối trá. Toà án do luật sư người Anh Geoffrey Nice đứng đầu và không có quyền xử phạt hay ràng buộc thực thi phán quyết.
“Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã phạm tội diệt chủng, tội ác chống lại loài người và tra tấn đối với người Uyghur, người Kazakh và những người dân tộc thiểu số khác ở khu vực Tây Bắc Trung Quốc được gọi là Tân Cương”, Tòa án Uyghur có trụ sở tại Anh tuyên bố hôm 9/12.
“Tòa án đồng ý rằng Chủ tịch Tập Cận Bình và các quan chức cấp cao khác của CHND Trung Hoa và Đảng Cộng sản Trung Quốc phải chịu trách nhiệm chính về các hành vi đã xảy ra ở Tân Cương”, toà án nói thêm.
Hội đồng Uyghur Thế giới [WUC], đại diện cho lợi ích của những người Duy Ngô Nhĩ chủ yếu là người Hồi giáo ở Tân Cương và trên toàn thế giới, đã yêu cầu Luật sư Nice vào năm 2020 thành lập một tòa án độc lập để điều tra các cáo buộc lạm dụng ở Tân Cương.
Một số nhà lập pháp và nghị viện nước ngoài, cũng như các ngoại trưởng Hoa Kỳ của cả chính quyền Biden và Trump, đều coi việc Trung Quốc đối xử với người Duy Ngô Nhĩ là tội diệt chủng.
Nhưng Trung Quốc mạnh mẽ phủ nhận cáo buộc này.
Trong một tuyên bố hôm thứ Năm, Bộ Ngoại giao Trung Quốc bác bỏ WUC, nói đây là một tổ chức ly khai dưới sự kiểm soát và tài trợ của các lực lượng chống Trung Quốc ở Hoa Kỳ và phương Tây.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói: “Cái gọi là tòa án này không có chứng chỉ pháp lý cũng như không đáng tin cậy”, đồng thời mô tả những lời khai được đưa ra là sai sự thật và phán quyết cuối cùng là một “trò hề chính trị do một vài tên hề thực hiện”.
“Những lời nói dối không thể che giấu sự thật, không thể lừa dối cộng đồng quốc tế cũng như không thể ngăn chặn tiến trình lịch sử của sự ổn định, phát triển và thịnh vượng của Tân Cương”, người phát ngôn Trung Quốc nói về tòa án Uyghur.
Các chuyên gia và các nhóm nhân quyền của Liên Hiệp Quốc ước tính hơn một triệu người, chủ yếu là người Uyghur và thành viên các dân tộc thiểu số Hồi giáo khác, đã bị giam giữ trong những năm gần đây trong một hệ thống trại rộng lớn ở Tân Cương.
Ban đầu Trung Quốc phủ nhận có sự tồn tại của các trại này, nhưng sau đó nói rằng đó là các trung tâm huấn nghiệp được thiết kế để chống lại chủ nghĩa cực đoan.
Vào cuối năm 2019, Trung Quốc tuyên bố tất cả những người trong các trại đã “tốt nghiệp”.
WUC có trụ sở tại Munich hoan nghênh phán quyết của tòa.
Đại sứ quán Trung Quốc tại London nói tòa án là công cụ của những kẻ thù của Trung Quốc nhằm truyền bá sự dối trá.
Một phát ngôn viên của Đại sứ quán nói “không gì khác ngoài một công cụ chính trị được sử dụng bởi một số phần tử chống Trung Quốc và ly khai để đánh lừa và gây hiểu lầm cho công chúng”.
“Bất cứ ai có lương tri sẽ không bị lừa dối”, người phát ngôn này nói thêm.
Việc chính phủ Trung Quốc lạm dụng người Duy Ngô Nhĩ Tân Cương [Uyghur] và các dân tộc đa số là người Thổ Nhĩ Kỳ và Hồi giáo khác, vốn bị coi là tội ác chống lại loài người, đang đẩy các thương hiệu may mặc và nhà bán lẻ hàng đầu vào một cuộc khủng hoảng nhân quyền nghiêm trọng. Lao động cưỡng bức do nhà nước bảo trợ đang phổ biến ở Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương [Uyghur Region] và xen kẽ với các hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng khác, bao gồm: giam giữ tùy tiện hàng loạt, tuyên truyền chính trị bắt buộc, ép buộc chia tách gia đình và giám sát tràn lan.
Ngành dệt may là một trọng tâm của chương trình lao động cưỡng bức của chính phủ Trung Quốc. Rủi ro lớn nhất của việc lao động cưỡng bức đối với ngành công nghiệp may mặc toàn cầu không nằm ở cấp độ may mặc mà là ở chuỗi cung ứng, trong quá trình sản xuất bông và sợi. Vùng Uyghur là nguồn cung cấp 20% sản lượng bông toàn cầu, dẫn đến một thống kê làm gai người:
Khoảng 1/5 sản phẩm may mặc bằng cotton trên thị trường may mặc toàn cầu được cung cấp từ Vùng Uyghur và có nguy cơ cao là từ các lao động bị cưỡng bức.
Có bốn cách đan xen nhau thường xuyên mà các thương hiệu may mặc và nhà bán lẻ đang góp phần vào cuộc khủng hoảng lao động cưỡng bức ở Uyghur:
- Thông qua các mối quan hệ thương mại với bất kỳ cơ sở sản xuất nào nằm trong Vùng Uyghur để may quần áo hoặc các mặt hàng làm từ bông khác;
- Thông qua các mối quan hệ thương mại với các công ty có trụ sở bên ngoài Vùng Uyghur có các công ty con hoặc cơ sở hoạt động tại Vùng Uyghur và đã chấp nhận trợ cấp của chính phủ Trung Quốc và / hoặc sử dụng lao động do chính phủ cung cấp;
- Thông qua các mối quan hệ thương mại với các nhà cung cấp đã tuyển dụng, tại một nơi làm việc bên ngoài Vùng Uyghur, các công nhân từ Vùng Uyghur được chính phủ cử đến;
- Thông qua các mối quan hệ kinh doanh với các nhà cung cấp ở Trung Quốc và trên toàn cầu chẳng hạn như có nguồn cung cấp nguyên liệu đầu vào được sản xuất tại Vùng Uyghur nhưng không giới hạn ở vải, sợi hoặc bông.
Do mức độ đàn áp và giám sát nghiêm ngặt trong khu vực, các cơ chế mà các thương hiệu và nhà bán lẻ thường sử dụng để đảm bảo rằng chuỗi cung ứng của họ không bị cưỡng bức lao động ví dụ như thanh tra quyền lao động là một điều bất khả thi trong thực tế trong bối cảnh này. Điều này là do nhân viên không thể nói chuyện thẳng thắn với điều tra viên độc lập mà không sợ bị trả thù hoặc trả thù. Do đó, cách duy nhất mà các thương hiệu may mặc và nhà bán lẻ có thể đảm bảo rằng họ không đồng lõa với lao động cưỡng bức của người Uyghur là rời khỏi khu vực ở tất cả các cấp của chuỗi cung ứng, từ bông đến thành phẩm, và chấm dứt các mối quan hệ thương mại với các công ty có liên quan trong cuộc khủng hoảng lao động cưỡng bức này.