Vì sao thường biến có lợi cho sinh vật

Nội dung về thường biến và ảnh hưởng của thường biến trong Sinh học

Trong sinh học 9 chúng ta chắc hẳn đã từng nghe qua về khái niệm thường biến và đột biến. Vậy khái niệm của chúng là gì và các ảnh hưởng của chúng đến hệ sinh thái là như thế nào? Để biết được điều đó, chúng ta cùng nhau tìm hiểu nhé!

I. Nội dung về hiện tượng thường biến

    1. Thường biến là gì?

Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.

Ví dụ:

Để thích nghĩ với một môi trường sống tại những nơi lạnh lẽo như bắc cực, một số động vật đã biến đổi cơ thể để có một bộ lông trắng, dày lẫn với màu tuyết, nhằm giữ ấm cũng như để ẩn nấp.

Hoặc đối với mùa hè nóng nực chúng cần những bộ lông thưa hơn có màu ngả vàng hay màu hơi xám để phù hợp hơn với khí hậu. Việc các sinh vật thay đổi tính trạng của lông chính là một hiện tượng thường biến ở động vật đặc trưng. Sự thay đổi nhằm mục đích thích nghi với điều kiện sống cũng như giúp các loài vật có thể phát triển tốt hơn.

Loài chồn ecmine với đặc tính nổi bật là bộ lông màu trắng đặc trưng như tuyết có thể ngụy trang trong tuyết trắng mùa đông.

Ở nước ta có rất thực vật thường biến như lá bàng và xoan rụng rất nhiều khi mùa đông đến để giảm sự thoát hơi từ lá, bởi đặc tính cùa mùa đông là khá lạnh lẽo và khô.

Ví dụ nữa về loài hoa đặc trưng anh thảo đỏ:

Cứ đến mùa hè khi mà nhiệt độ lên tới 35 °C thì hoa sẽ chuyển sang màu trắng. Thế hệ sau của cây này khi ở nhiệt độ thấp hơn, 20 °C lại cho hoa màu đỏ. Với các loài hoa anh thảo thuần chủng màu trắng ở 20 °C hay 35 °C đều cho ra hoa màu thuần chủng là màu trắng. Chính vì vậy có thể đưa ra kết luận rằng nhiệt độ đã ảnh hưởng đến màu sắc của hoa, nhiệt độ càng cao màu của hoa càng nhạt và bị chuyển màu dần.

Một hiện tượng thường biến ở thực vật đặc trưng nữa có thể thấy là ở loại rau dừa nước:

Để thích nghi với điều kiện sống dưới nước thì chúng có cấu tạo khúc thân mọc ở trên bờ thường có đường kính nhỏ hơn, lá nhỏ hơn so với các khúc thân mọc ven bờ thường to hơn và lá lớn hơn. Trái ngược hẳn, khúc thân mọc trên dải nước lại có đường kính lớn hơn hẳn, để gia tăng bề mặt và dễ nổi trên nước, chính vì thế mà lá phải to hơn.

Sự thay đổi về da dẻ vào mùa hè sẽ khác so với mùa đông, nhằm bảo vệ cơ thể tránh khỏi những tác động xấu từ khi hậu và nhiệt độ từng mùa.

Công thức liên quan:

•  Bài 31: Công nghệ tế bào
•  Bài 18: Prôtêin

    2. Phân dạng

• Thường biến thích nghi hay thích ứng

Thường gặp và phổ biến nhất. Đó là hiện tượng biến dị theo điều kiện tự nhiên không do hiện tượng di truyền từ đời cha mẹ. Loại này thường được gặp nhiều nhất là do đặc tính thích nghi sao cho phù hợp với điều kiện sống của sinh vật.

Là loại sinh ra không do các tác động vậy lý hay hóa học nào của môi trường sống gây ra. Hiện tượng này gây ra các kiểu hình có đặc điểm giống như các giống đột biến.

Là dạng biến dị không di truyền được qua một vài thế hệ theo xu hướng ngày càng giảm. Loại này không thể hiện ngay sự biến đổi mà được kéo dài qua một vài thế hệ mới thấy rõ được sự khác biệt.

II. So sánh thường biến và đột biến

Bài tập:  Bài 25: Thường biến

III. Vai trò trong tiến hóa

Thường biến có vai trò gián tiếp trong việc cung cấp nguyên liệu cho quá trình chọn lọc vì nó hình thành những kiểu hình thích nghi với môi trường, qua đó chúng tác động trực tiếp lên kiểu hình, thông qua đó gián tiếp tác động lên kiểu gen.

Hy vọng qua bài học vừa rồi bạn có thể phân biệt thường biến và đột biến cũng như nội dung chi tiết về nó. Nếu còn thắc mắc vui lòng để lại dưới mục bình luận cho chúng tôi biết. Cunghocvui sẽ giúp các bạn giải đáp những khúc mắc đó. Cảm ơn sự quan tâm của các bạn!

Thường biến và đột biến là một nội dung được rất nhiều người quan tâm và tìm hiểu nhằm có thêm các kiến thức sinh học áp dụng trong cuộc sống và học tập.

Chúng tôi sẽ giúp quý độc giả hiểu rõ về vấn đề thường biến và đột biến thông qua bài viết Phân biệt thường biến và đột biến.

Thường biến là gì?

Thường biến chính là những biến đổi dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường ở dạng kiểu hình phát sinh trong đời cá thể. Sự biến đổi của thường biến phụ thuộc vào môi trường lẫn kiểu gen. Tuy nhiên trên thực tế yếu tế về kiểu gen không ảnh hưởng quá nhiều đến sự biến đổi và được xem như không biến đổi. Chính vì vậy có thể khẳng định thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.

Thường biến chỉ biến đổi về kiểu hình và không biến đổi kiểu gen, thường biến không di truyền từ thế hệ bố mẹ sang các đời sau.

Thường biến là kiểu biến đổi không gây ảnh hưởng đến chất lượng của cá thể, nó chỉ tác động đến kiểu hình bên ngoài. Nhờ vậy mà thường biến giúp các loại sinh vật thích nghi và thay đổi phù hợp với từng dạng môi trường. Đây là kiểu biến đổi có lợi đối với cả thực vật lẫn các loài động vật. Biến đổi thường biến mang đến các ưu điểm và lợi ích hơn so với đột biến gây thay đổi gen.

Thường biến giúp cơ thể phản ứng linh hoạt về kiểu hình, đảm bảo sự thích ứng trước những thay đổi nhất thời hoặc theo chu kỳ của môi trường.Giúp sinh vật thích nghi thụ động trước biến đổi của điều kiện môi trường, thường biến không có khả năng di truyền nên không phải là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hóa, thường biến có ý nghĩa gián tiếp cho chọn lọc tự nhiên.

Nguyên nhân của thường biến là do các rối loạn các quá trình sinh lí sinh hóa trong tế bào. Điều này dẫn đến sự thay đổi của điều kiện môi trường.

Đột biến là gì?

Đột biến là những biến đổi bất thường trong vật chất di truyền ở cấp độ phân tử [DNA, gen] hoặc cấp độ tế bào [nhiễm sắc thể], dẫn đến sự biến đổi đột ngột của một hoặc một số tính trạng, những biến đổi này có tính chất bền vững và có thể di truyền cho các đời sau.

Đột biến là quá trình xảy ra đột ngột, riêng rẽ, ngẫu nhiên, không định hướng ở cơ thể sống trong điều kiện tự nhiên. Đa số là đột biến gen là đột biến lặn và có hại, một số ít có lợi và có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình tiến hóa và chọn giống, còn có những đột biến không có hại cũng không có lợi cho cơ thể mang đột biến.

Nguyên nhân dẫn đến đột biến: Trong điều kiện tự nhiên, đột biến gen phát sinh do những rối loạn trong quá trình tự sao chép của phân tử ADN dưới ảnh hường phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể.Bên cạnh đó nguyên nhân gây ra đột biến còn do tác nhân tạo bằng tác nhân vật lí hoặc hoá học.

Căn cứ vào tính chất xuất hiện đột biến, có thể phân chia thành các dạng như sau:

Đột biến gen [là những biến đổi trong cấu trúc của gen gồm các dạng như mất, thêm, thay thế cặp nucleotide]. Nếu đột biến liên quan đến 1 cặp nucleotide thì gọi là đột biến điểm.Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen:

Đối với tiến hóa:Đột biến gen làm xuất hiện các alen khác nhau cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa của sinh vật tạo nên nguồn biến dị di truyền chủ yếu cho quá trình tiến hóa.

Đối với thực tiễn:Đột biến gen cũng cung cấp nguyên liệu cho quá trình tạo giống. Vì vậy, ở một số đối tượng như vi sinh vật và thực vật, các nhà khoa học thường chủ động sử dụng các tác nhân đột biến để tạo ra các giống mới.

Đột biến nhiễm sắc thể, gồm: đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể [mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn, chuyển đoạn] và đột biến số lượng nhiễm sắc thể [thể dị bội, đa bội].Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể làm rối loạn sự liên kết của các cặp nhiễm sắc thể tương đồng trong giảm phân làm thay đổi tổ hợp các gen trong giao tử dẫn đến biến đổi kiểu gen và kiểu hình.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về Phân biệt thường biến và đột biến. Từ những nội dung trên có thể thấy rằng những kiến thức sinh học rất ý nghĩa và nhờ đó mà con người chúng ta đã ứng dụng vào cuộc sống. Chúng tôi hi vọng rằng những chia sẻ từ bài viết sẽ hữu ích và giúp quý bạn đọc hiểu rõ được nội dung này.