Cân bằng nội môi - cân bằng nội môi

- Cân bằng nội môi là duy trì sự ổn định của môi trường trong cơ thể.

- Các bộ phận tham gia vào cơ chế duy trì cân bằng nội môi:

+ Bộ phận tiếp nhận kích thích là thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm: tiếp nhận kích thích từ môi trường (trong và ngoài) và hình thành xung thần kinh truyền về bộ phận điều khiển.

+ Bộ phận điều khiển là trung ương thần kinh hoặc tuyến nội tiết: điều khiển hoạt động của các cơ quan bằng cách gửi đi các tín hiệu thần kinh hoặc hoocmôn.

+ Bộ phận thực hiện là các cơ quan như thận, gan, phổi, tim, mạch máu,: dựa trên tín hiệu thần kinh hoặc hoocmôn (hoặc tín hiệu thần kinh và hoocmôn) để tăng hay giảm hoạt động nhằm đưa môi trường trong trở về trạng thái cân bằng và ổn định.

Sự trả lời của bộ phận thực hiện làm biến đổi các điều kiện lí hóa của môi trường trong. Sự biến đổi đó có thể lại trở thành kích thích tác động ngược trở lại bộ phận tiếp nhận kích thích. Sự tác động ngược trở lại như vậy gọi là liên hệ ngược.

- Thận tham gia điều hòa cân bằng áp suất thẩm thấu nhở khả năng tái hấp thụ hoặc thải bớt nước và các chất hòa tan trong máu.

- Gan tham gia điều hòa cân bằng áp suất thẩm thấu nhờ khả năng điểu hòa nồng độ các chất hòa tan trong máu như glucôzơ...

-Hệ đệm duy trì được pH ổn định do chúng có khả năng lấy đi H+ hoặc OH- khi các ion này xuất hiện trong máu.

Trong máu có các hệ đệm chủ yếu sau đây:

+ Hệ đệm bicacbonat : H2CO3/NaHCO3

+ Hệ đệm phôt phat : NaH2PO4/NaHPO4-

+ Hệ đệm prôtêinat (prôtêin)

Trong số các hệ đệm, hệ đệm prôtêinat là hệ đệm mạnh nhất.

- Ngoài hệ đệm, phổi và thận cũng đóng vai trò quan trọng trong điều hòa cân bằng nội môi

+ Phổi tham gia điều hòa pH máu bằng cách thải CO2, vì khi CO2tăng lên sẽ làm tăng H+ trong máu.

+ Thận tham gia điều hòa pH nhờ khả năng thải H+ , tái hấp thu Na+, thải NH3