Trong cuộc sống sinh hoạt ngày nay, ngày càng xuất hiện nhiều những loại phương tiện giao thông đi lại thuận tiện, dễ sử dụng và phục vụ được cho những nhu cầu đi lại của con người như: Ô tô, xe máy, máy bay, tàu hỏa… Nhưng tôi vẫn đặc biệt yêu thích loại xe xuất hiện từ rất sớm, gọn nhẹ và có thể phục vụ hữu ích cho việc đi lại, đó chính là chiếc xe đạp-một vận dụng quen thuộc mà cũng hết sức quan trọng.
Xe đạp xuất hiện đầu tiên ở Châu Âu và được nhập vào nước ta vào thế kỉ XX. Xe đạp là phương tiện chuyển động bằng sức người, cấu tạo đơn giản, dễ điều khiển…rất thuận lợi cho việc đi lại. Năm 1790, lần đầu tiên xuất hiện xe đạp bắt đầu với cái Célérifère, do bá tước Sivrac sáng chế. Nó là một cái máy bằng gỗ,không có bánh xe để lái; việc chuyển hướng đòi hỏi phải lắc mạnh phần trước của xe.
Tuy nhiên vào năm 1849, có thể một thợ cơ khí Đức là Heinrich Fischer đã sáng chế ra pê đan trước hai anh em Michaux. Pêđan ở bánh trước khiến cho bánh trước có kích thước lớn [lớn hơn bánh sau] để tăng quãng đường đi trong mỗi vòng đạp. Cải tiến này đã mang lại tên gọi mới cho thiết bị, bicycle [xe đạp]. Tại Việt Nam, xe đạp hiện đang bị thay thế dần bởi xe máy tại các đô thị lớn. Nhưng tại các vùng nông thôn, xe đạp vẫn còn là một phương tiện giao thông được nhiều người chọn lựa.
Xe đạp có cấu tạo gồm: hệ thống chuyển động, hệ thống điều khiển và hệ thống chuyên chở. Hệ thống chuyển động gồm khung xe, bàn đạp, trục giữa, ổ bi giữa, dây xích, đĩa ổ líp, hai trục, ổ bi và hai bánh trước, sau. Khi đi người ta ngồi lên yên xe, tay cầm ghi đông, chân đạp bàn đạp làm cho trục xe chuyển động, đĩa chuyển động kéo theo dây xích, làm quay ổ líp và bánh sau, tạo lực đẩy cho xe tiến về phía trước.
Hệ thống điều khiển gồm ghi đông có hai tay cầm có thể xoay qua phải, qua trái dễ dàng nhờ cổ xe có ổ bi, nhằm lái cho bánh xe trước đi theo ý muốn. Ghi đông vừa là tay lái, vừa để người đi xe nắm chắc thăng bằng. Bộ phận phanh, dây phanh truyền sức ép xuống càng phanh. Khi bóp tay phanh, má phanh ép vào hai bên vành xe, tạo thành lực ma sát làm giảm tốc độ chuyển động của bánh xe và xe sẽ chạy chậm hoặc đứng hẳn lại khi cần thiết. Nhờ bộ phận phanh mà người đi xe đạp có thể chạy nhanh hay chạy chậm tùy ý
.
Hệ thống chuyên chở gồm yên xe, bộ phận đèo hàng hoặc giỏ đựng hàng. Yên xe lắp trên khung xe là chỗ ngồi của người đi xe. Dàn đèo hàng lắp ở phía sau yên xe dựa trên trục của bánh xe sau, có thể chở được hàng tạ. Giỏ đựng hàng gắn ở phía đầu xe dựa trên trục bánh trước.
Ngoài các bộ phận như trên, xe đạp còn có bộ phận chắn bùn lắp trên bánh xe sau và trước, các bộ phận chắn xích che phía trên xích, có đèn lấy nguồn điện từ đi-na-mô lắp ở trước càng xe, có đèn tín hiệu lắp ở phía sau xe, có chuông lắp ở gần phía tay cầm để xin đường lúc cần thiết.
Xe đạp là phương tiện giao thông rất tiện lợi trên quãng đường ngắn như đi trong làng hay trong thành phố nhỏ. Xe đạp chuyển động bằng sức người nên không gây ô nhiễm môi trường. Người đi xe đạp chỉ cần sử dụng một lượng nhỏ công sức của mình nhưng đi được một đoạn rất dài. Đi xe đạp cũng là một cách vận động cơ thể rất có ích như tập thể dục, thể thao.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ chiếc xe đạp là phương tiện quan trọng, góp phần vận chuyển lương thực vũ khí lên tuyến đường trường sơn quét sạch bọn xâm lược ra khỏi bờ cõi thống nhất đất nước. Ngày nay chiếc xe đạp là phương tiện rất thuận tiện cho mọi tầng lớp trong xã hội, nhất là các em học sinh ngày nay đi lại trên con đường đến với trí thức.
Ở các thành phố lớn số lượng xe máy quá nhiều gây ùn tắc giao thông vừa gây ô nhiễm môi trường. Trong tương lai khi phương tiện giao thông công cộng phát triển rộng rãi thì xe đạp vẫn là phương tiện cá nhân không thể thiếu, vừa sạch sẽ vừa tiện lợi. Theo thời gian, chiếc xe đạp cũng dần được hoàn thiện, cải tiến, những chiếc bánh xe bằng gỗ được thay thế bằng bánh hơi, di chuyển êm nhẹ hơn rất nhiều, tốc độ di chuyển cũng nhanh hơn. Ngày nay, xe đạp cũng có rất nhiều loại xe, mẫu mã đa dạng, phong phú như: xe mini, xe đạp nam, xe địa hình, xe đua…
Xe đạp là một loại xe phổ biến trong đời sống sinh hoạt của con người, phục vụ cho nhu cầu di chuyển, đi lại của con người. Ngày nay, vì xuất hiện nhiều phương tiện hiện đại hơn nên xe đạp không còn là một loại xe sử dụng nhiều và phổ biến như trước nữa, tuy nhiên xe đạp lại mang lại rất nhiều lợi ích, không chỉ về môi trường mà còn cho sức khỏe của con người. Vì vậy mà xe đạp vẫn là sự chọn lựa của rất nhiều người sử dụng.
Cách làm bài văn thuyết minh
a. Đối tượng thuyết minh của bài văn [trang 138, 139 SGK Ngữ văn 8 tập 1] là gì?
b. Chỉ ra phần Mở bài, Thân bài, Kết bài và cho biết nội dung mỗi phần
c. Để giới thiệu chiếc xe đạp, bài viết đã trình bày cấu tạo chiếc xe đạp thế nào?
d. Phương pháp thuyết minh trong bài là gì?
Các câu hỏi tương tự
Đọc bài giới thiệu “Phương pháp học nhanh” [trang 26 SGK Ngữ văn 8 tập 2]. Hãy chỉ ra cách đặt vấn đề, cách đọc và đặc biệt là nội dung và hiệu quả của phương pháp đọc nhanh được nêu trong bài. Các số liệu trong bài có ý nghĩa gì đối với việc giới thiệu phương pháp đọc nhanh?
Đề văn thuyết minh
a] Giới thiệu một gương mặt trẻ của thể thao Việt Nam [ví dụ: Nguyễn Thúy Hiền, Trần Hiếu Ngân, Nguyễn Ngọc Trường Sơn,…].
b] Giới thiệu một tập truyện.
c] Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam.
d] Giới thiệu về chiếc áo dài Việt Nam.
e] Thuyết minh về chiếc xe đạp.
g] Giới thiệu đôi dép lốp trong kháng chiến.
h] Giới thiệu một di tích, thắng cảnh nổi tiếng của quê hương [đền, chùa, hồ, kiến trúc,…].
i] Thuyết minh về một giống vật nuôi có ích.
k] Giới thiệu về hoa ngày Tết ở Việt Nam.
l] Thuyết minh về một món ăn dân tộc [bánh chưng, bánh giấy, phở, cốm,…].
m] Giới thiệu về tết Trung thu.
n] Giới thiệu một đồ chơi dân gian.
- Nhận xét về phạm vi các đề văn nêu trên
- Dựa vào tính chất của bài văn thuyết minh để tìm hiểu đề văn và yêu cầu về nội dung của bài văn thuyết minh.
Đọc bài văn Món quà sinh nhật của Trần Hoài Dương [trang 92, 93, 94 SGK Ngữ văn 8 tập 1] và trả lời các câu hỏi:
a. Bài văn trên có thể chia làm ba phần. Hãy chỉ ra ba phần đó và nêu nội dung khái quát của mỗi phần.
b. Lần lượt tìm và chỉ ra các yếu tố:
- Bài văn kể về việc gì? Ai là người kể chuyện.
- Câu chuyện xảy ra ở đâu? Vào lúc nào? Hoàn cảnh nào?
- Chuyện xảy ra với ai? Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? Tính cách của mỗi nhân vật ra sao?
- Câu chuyện diễn ra như thế nào?
c. Nội dung trên được trình bày theo trình tự nào?
a] Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích
- Huế là một trong những trung tâm văn hóa, nghệ thuật lớn của Việt Nam.
[Huế]
- Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức tri châu Bảo Lạc [Cao Bằng].
[Khởi nghĩa Nông Văn Vân]
Trong đoạn văn trên ta thường gặp từ gì? Sau từ ấy người ta cung cấp một kiến thức như thế nào? Hãy nêu vai trò và đặc điểm của loại câu văn định nghĩa, giải thích trong văn bản thuyết minh.
b] Phương pháp liệt kê
Phương pháp liệt kê có tác dụng như thế nào đối với việc trình bày tính chất sự việc. [trang 127 SGK Ngữ văn 8 tập 1]
c] Phương pháp nêu ví dụ
Chỉ ra và nêu tác dụng của các ví dụ trong đoạn trích [trang 127 SGK Ngữ văn 8 tập 1]
d] Phương pháp dùng số liệu, con số
Đoạn văn [trang 127 SGK Ngữ văn 8 tập 1] cung cấp những số liệu, con số nào? Nếu không có số liệu, có thể làm sáng tỏ vai trò của cỏ trong thành phố không?
e] Phương pháp so sánh
Đọc câu văn [trang 128 SGK Ngữ văn 8 tập 1] và cho biết tác dụng của phương pháp so sánh.
f] Phương pháp phân loại phân tích
Hãy cho biết bài Huế đã trình bày đặc điểm của thành phố Huế theo những mặt nào?
Quan sát, học tập, tích lũy tri thức đế làm bài văn thuyết minh
a. Đọc lại các bản thuyết minh vừa học và cho biết các văn bản ấy đã sử dụng tri thức gì?
b. Làm thế nào để có các tri thức ấy? Vai trò của quan sát, học tập, tích lũy ở đây như thế nào?
c. Bằng tưởng tượng, suy luận có thể có tri thức để làm bài văn thuyết minh không?
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN 1. Đề văn thuyết minh a] Đọc các đề văn sau và thực hiện các yêu cầu:
[1] Giới thiệu một gương mặt trẻ của thể thao Việt Nam.
[2] Giới thiệu một tập truyện.
[3] Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam.
[4] Giới thiệu về chiếc áo dài Việt Nam.
[5] Thuyết minh về chiếc xe đạp.
[6] Giới thiệu đôi dép lốp trong kháng chiến.
[7] Giới thiệu một di tích, thắng cảnh nổi tiếng của quê hương.
[8] Giới thiệu về một giống vật nuôi có ích.
[9] Giới thiệu về hoa ngày Tết ở Việt Nam.
[10] Giới thiệu về món ăn dân tộc.
[11] Giới thiệu về tết Trung thu.
[12] Thuyết trình một đồ chơi dân gian.
- Xác định yêu cầu của các đề văn trên:
+ Yêu cầu về thao tác;
+ Yêu cầu về đối tượng.
- Nhận định về phạm vi kiến thức xung quanh yêu cầu đề đưa ra.
Gợi ý:
- Đề văn yêu cầu em trình bày, giới thiệu hay truyết trình?
- Đề văn yêu cầu thuyết minh vấn đề gì?
- Em cần tìm hiểu những gì để thuyết minh cho vấn đề được đưa ra trong đề văn?
Ví dụ, với đề [2]: Giới thiệu một tập truyện.
- Yêu cầu thao tác: giới thiệu.
- Đối tượng: một tập truyện.
- Phạm vi kiến thức: tên tập truyện, xuất xứ [Nhà xuất bản nào, năm nào], hình thức trình bày [bìa, tranh ảnh,…], nội dung chính, ý nghĩa, có thể mua ở đâu,…
2. Cách làm bài văn thuyết minh
a] Đọc văn bản sau và cho biết đối tượng thuyết minh của bài là gì?
XE ĐẠP
Có một thời xe đạp là phương tiện giao thông cá nhân chủ yếu của người Việt Nam. Xe đạp là phương tiện giao thông giản tiện chuyển động nhờ sức người.
Xe đạp do nhiều bộ phận tạo thành, chủ yếu là hệ thống truyền động, hệ thống điều khiển và hệ thống chuyên chở. Hệ thống truyền động gồm khung xe, bàn đạp, trục giữa, ổ bi giữa, dây xích, đĩa, ổ líp, hai trục, ổ bi và hai bánh trước sau. Người đi xe đạp ngồi lên xe, chân đạp bàn đạp làm trục xe chuyển động, đĩa chuyển động kéo dây xích làm chuyển động ổ líp và bánh sau, tạo lực đẩy cho xe tiến về phía trước. Đĩa răng cưa có đường kính lớn hơn đường kính ổ líp, số răng cưa của nó nhiều gấp hơn 2 lần số răng cưa của ổ líp. Khi đĩa chuyển động một vòng thì ổ líp chuyển động hơn 2 vòng. ổ líp chuyển động làm bánh xe chuyển động theo. Đường kính bánh xe thường là 650mm hay 700mm, gấp 10 lần đường kính ổ líp, như vậy ổ líp quay một vòng thì bánh xe đã lăn được một quãng dài. ổ líp quay nhanh sẽ làm xe chạy nhanh. Lúc đầu bánh xe làm bằng gỗ, khi chạy se xóc rất dữ. Ngày nay người ta làm bánh xe bằng cao su, lốp ở ngoài, săm ở trong, khi bơm đủ hơi, có lực đàn hồi, xe chạy ít xóc hẳn.
Hệ thống điều khiển gồm ghi đông có hai tay cầm xoay được qua cổ xe có ổ bi nhằm lái cho bánh xe trước đi theo phương hướng mong muốn. Hai cái phanh lắp hai đầu tay cầm, điều khiển cho tốc độ xe khi đang chạy nhanh có thể chậm lại. Hai tay cầm ở ghi đông vừa là tay lái, vừa là chỗ nắm để giữ cho người đi xe ngồi vững trên xe. Bộ phanh gồm tay phanh, giây phanh truyền sức ép xuống càng phanh làm cho má phanh ép vào hai bên vành xe tạo thành lực ma sát làm giảm tốc độ chuyển động của bánh xe và xe chạy chậm lại hoặc đứng hẳn lại khi cần thiết. Nhờ bộ phanh mà người đi xe có thể dừng xe theo ý muốn.
Hệ thống chuyên chở gồm yên xe và giàn đèo hàng hoặc giỏ đựng. Yên xe lắp ở trên khung xe là chỗ ngồi của người đi xe. Dàn đèo hàng lắp ở phía sau yên, dựa trên trục bánh xe sau, có thể chở được khá nhiều hàng. Có khi người ta lại lắp bộ phận chở hàng ở phía trước, dựa trên trục bánh xe trước.
Ngoài các bộ phận chính như trên, xe đạp còn có cái chắn xích và hai chắn bùn lắp trên bánh sau và bánh trước, có đèn xe lấy nguồn điện từ đinamô lắp ở trước càng xe, và đèn tín hiệu lắp ở phía sau, có thể có chuông lắp gần chỗ tay cầm.
Xe đạp là phương tiện giao thông rất tiện lợi trong cự li ngắn như trong làng, trong thành phố nhỏ. Xe đạp chuyển động không gây ô nhiễm. Đi xe đạp là một cách vận động cơ thể như một hoạt động thể thao.
Hiện nay xe máy quá nhiều, có cơ lấn lướt xe đạp, vừa gây ách tắc giao thông, vừa gây ô nhiễm môi trường. Trong tương lai khi phương tiện giao thông công cộng phát triển, xe đạp vẫn là phương tiện giao thông cá nhân không thể thiếu, vừa sạch sẽ vừa tiện lợi.
[Bài làm của học sinh]
Gợi ý: Bài văn thuyết minh về chiếc xe đạp.
b] Nhận xét về bố cục của bài văn.
Gợi ý:
- Bài văn có bố cục mấy phần?
- Nội dung của từng phần là gì?
Bài văn có bố cục ba phần. Phần Mở bài [hai câu đầu]: giới thiệu khái quát về chiếc xe đạp. Phần Thân bài [Tiếp theo cho đến “chỗ tay cầm”]: giới thiệu các bộ phận cấu tạo của chiếc xe đạp. Phần Kết bài: Khẳng định tiện ích của xe đạp, dự báo về vai trò của chiếc xe đạp trong tương lai.
c] Để giới thiệu về chiếc xe đạp, bài văn đã trình bày những nội dung nào? Nhận xét về độ chính xác, đúng đắn của các nội dung mà bài văn trình bày.
Gợi ý: Bài văn trình bày nội dung theo trình tự các bộ phận của chiếc xe đạp: hệ thống truyền động, hệ thống điều khiển, hệ thống chuyên chở, các bộ phận phụ khác. Các nội dung đưa ra cụ thể, rõ ràng, chính xác đến từng chi tiết nhỏ.
d] Nhận xét về phương pháp thuyết minh của bài văn.
Gợi ý: Bài văn sử dụng các phương pháp: nêu định nghĩa; liệt kê; dùng số liệu; so sánh; phân loại, phân tích.
II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG
Chọn một trong những đề bài cho ở trên rồi tiến hành lập ý, lập dàn ý với đề bài ấy.
Gợi ý: Để lập ý, cần tiến hành tìm hiểu kĩ về đối tượng thuyết minh [quan sát, nghi chép từ sách báo, hỏi người lớn,…]
Tham khảo dàn ý sau:
Đề bài: Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam.
a] Mở bài:
Chiếc nón lá Việt Nam là… [nêu một định nghĩa về chiếc nón lá Việt Nam]
b] Thân bài:
- Giới thiệu khái quát chiếc nón:
+ Hình dáng, màu sắc;
+ Nguyên liệu làm nón;
+ Cách làm, nơi làm [những nơi làm nón nổi tiếng: Huế, Quảng Bình, Hà Tây,…];
+ Các bộ phận của chiếc nón;
+ Giá trị sử dụng của nón;
+ Giá trị văn hoá của nón: trang điểm, quà tặng, biểu diễn nghệ thuật;
ý nghĩa biểu tượng của nón lá Việt Nam;
c] Kết bài:
- Cảm nghĩ của em về chiếc nón;
- Cần giữ gìn nghề làm nón, nét đẹp văn hoá người Việt như thế nào?
loigiaihay.com
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Văn 8 - Xem ngay