Làm thế nào để xây dựng trường học thân thiện

Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực là phong trào được ngành Giáo dục Quảng Ninh phát động từ năm 2008. Sau hơn chục năm hưởng ứng, phong trào này đã có sức lan tỏa rộng rãi, được nhiều trường học trong tỉnh thực hiện linh hoạt, sáng tạo, thông qua nhiều hoạt động cụ thể, phù hợp với điều kiện của địa phương.

Tại Trường THPT Uông Bí [TP Uông  Bí], phong trào Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực được nhà trường cụ thể hóa bằng những việc làm nhỏ bé, nhưng rất thiết thực. Tham quan không gian trường lớp nơi đây, chúng tôi cảm nhận được sự sạch sẽ, thoáng mát, với rất nhiều cây xanh. Cô giáo Đinh Thị Thùy Dương, Hiệu phó Trường THPT Uông Bí chia sẻ: Để giúp ngôi trường có một cảnh quan xanh, sạch, đẹp, an toàn, Ban Giám hiệu nhà trường thường xuyên nhắc nhở, tổ chức cho học sinh tham gia bảo vệ, giữ gìn vệ sinh công cộng, vệ sinh trường lớp, đặc biệt là khu nhà vệ sinh của các em. Các khối thường xuyên thay phiên nhau quét dọn sân trường, lớp học, thu gom rác thải. Ngay tại sân trường, học sinh còn tham gia trồng, chăm sóc hoa lan. Vì thế, cảnh quan trường học rất thân thiện với học sinh.

Hay tại Trường THCS Lê Quý Đôn [TX Quảng Yên], triển khai thực hiện phong trào Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, nhà trường đã giúp học sinh hiểu về tầm quan trọng của văn hóa đọc. Theo đó, nhà trường đã xây dựng văn hóa đọc cho học sinh, giúp học sinh thêm hào hứng với sách, thông qua các hoạt động như: Huy động quyên góp sách xây dựng tủ sách lớp học; tổ chức các hoạt động sân khấu hóa trong thể hiện tác phẩm văn học; trang trí lại khuôn viên phòng thư viện...

Cô giáo Nguyễn Thị Diên, Hiệu trưởng Trường THCS Lê Qúy Đôn, cho biết: Việc xây dựng văn hóa đọc được trường thực hiện một cách tích cực và sâu rộng tới tất cả học sinh. Các em thường xuyên cùng nhau đọc sách, góp sách, nên từ đó khơi dậy được niềm yêu thích đọc sách trong mỗi học sinh. Việc xây dựng văn hóa đọc trong nhà trường là hoạt động thường niên, nhưng qua mỗi năm chúng tôi sẽ thực hiện đổi mới cách thực hiện để tạo niềm hứng khởi sâu rộng hơn nữa tới các em.

Trồng, chăm sóc cây xanh hay xây dựng văn hóa đọc chỉ là 2 trong nhiều nội dung của phong trào Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Ngoài 2 nội dung này thì còn phải kể đến một số nội dung khác như: Rèn luyện kỹ năng sống, đổi mới phương pháp dạy và học, các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm... Sau nhiều năm triển khai thực hiện, phong trào này đã có sức lan tỏa rộng rãi và trở thành điều cốt lõi tạo nên môi trường giáo dục thân thiện, từ đó giúp học sinh cảm nhận được mỗi ngày đến trường đều là một ngày vui.

Cũng từ phong trào này, nhiều trường học trong tỉnh đã mạnh dạn, sáng tạo tổ chức các hoạt động, các chuyên đề, các mô hình đổi mới hiệu quả. Đó là: Đưa trò chơi dân gian vào trường học; tuyên truyền các giá trị văn hoá của các di tích lịch sử tại địa phương nhằm giáo dục truyền thống cho học sinh; tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khoá cho học sinh theo hình thức sân khấu hóa ngay tại lớp học; thành lập các câu lạc bộ tư vấn sức khoẻ sinh sản vị thành niên, câu lạc bộ bóng bàn, cầu lông, cờ vua...

Em Trần Ngọc Nga, học sinh lớp 9B, Trường THCS Lê Qúy Đôn [TX Quảng Yên], chia sẻ: Các hoạt động này lôi cuốn chúng em tích cực tham gia, giúp chúng em thêm tự tin, tăng kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống, hướng cho chúng em vào hoạt động vui chơi lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội.

Theo đánh giá của Sở GD&ĐT, phong trào Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực đã góp phần kết nối chặt chẽ giữa thầy và trò trong các nhà trường, trở thành hoạt động thường xuyên của các đơn vị, giúp trường học có môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn, thân thiện.

Lan Anh

[links[]]

Phong trào thi đua xây dựng trường lớp học thân thiện, học sinh tích cực do Bộ GD&ĐT phát động. Đây là một trong những phong trào lớn, có tác động vô cùng tích cực đến việc xây dựng môi trường sư phạm, giáo dục khả năng tự ý thức, kĩ năng sống cho học sinh, thúc đẩy nâng cao chất lượng giáo dục. Phong trào đã được triển khai rộng rãi khắp ở tất cả các cơ sở giáo dục từ mầm non đến phổ thông trong tỉnh và từng bước từng bước một đi vào chiều sâu với 5 tiêu chí trường học thân thiện học sinh tích cực sau.

Nội dung 5 tiêu chí trường học thân thiện học sinh tích cực

• Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, sống an toàn.
• Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm ở mọi lứa tuổi của học sinh, giúp các em tự tin trong học tập.
• Rèn luyện các dạng kỹ năng sống cho học sinh.
• Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh, thể dục thể thao.
• Tham gia xây dựng tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa phương.

Giải pháp thực hiện các tiêu chí được nói trên

Đối với học sinh

Học sinh phải tự có ý thức và hành động tự giác giữ gìn môi trường XSĐ&AT ngay từ những ngày đầu tiên bước chân đến trường và thực hiện ở mọi lúc, mọi nơi, trong cuộc sống. Học sinh từng em một, từng nhóm một cần phải được trực tiếp tham gia các việc làm cụ thể hàng ngày, hàng tuần về việc xây dựng lớp học trường học của mình ngày càng XSĐ&AT hơn [trồng cây, chăm sóc cây, vệ sinh trường lớp sạch đẹp,…]. Trong năm học của khóa học, các em phải nỗ lực tích cực tham gia một số hoạt động ngoại khóa của trường để tạo ra các sản phẩm bổ ích về giáo dục môi trường sống như bài viết, các loại tranh vẽ, ảnh chụp, sưu tầm… Cuối mỗi học kỳ kết thúc và cuối năm học, các em được tham gia nhận xét đánh giá tiêu biểu về cái tốt, cái chưa tốt, đề xuất việc cần làm tiếp theo về môi trường của trường dù là một ý kiến rất nhỏ hoặc chưa đúng, chưa phải là đầy đủ.

Đối với giáo viên

Tùy theo cá nhân đối tượng học sinh từng lớp, từng cấp học, giáo viên phải có khả năng giúp học sinh hiểu rõ một số yêu cầu về xây dựng và giữ gìn trường học XSĐ&AT; thực hiện có hiệu quả các công việc khai thác nội dung kiến thức giáo dục môi trường thông qua các môn học trong chương trình giảng dạy trên lớp. Ngoài kế hoạch của trường, giáo viên còn phải chủ động thực hiện các hoạt động XSĐ&AT của lớp phụ trách; gương mẫu trước học sinh về việc giữ gìn bảo vệ môi trường XSĐ&AT xung quanh.

Đối với cán bộ quản lý phân khu nhà trường

Triển khai cụ thể phân các công việc đến từng mỗi giáo viên với nội dung yêu cầu, tiêu chí trường học XSĐ&AT; cuối năm học tự đánh giá theo kế hoạch của trường đã đề sẵn từ trước. Hoàn chỉnh bản đồ quy hoạch của trường học, hình thành ban XSĐ&AT. Tổ chức một số các hoạt động nội khóa và ngoại khóa về giáo dục môi trường sống theo từng chủ đề cho học sinh. Giao trách nhiệm cụ thể phân cho các lớp về việc giữ gìn và chăm sóc cây xanh, thảm cỏ, bồn hoa thuộc phân lớp, trường lớp. Thực hiện những cách đánh giá chính xác, đo nghiệm như ảnh chụp, băng hình, nhật ký hoạt động để làm rõ sự thay đổi cảnh quan môi trường của trường qua mỗi năm học.

Đối với Phòng Giáo dục

Giải pháp xây dựng trường học XSĐ&AT cần được tiến hành thêm và thường xuyên, có sự hợp tác và đồng thời phối hợp đồng bộ của nhiều đối tượng và các lực lượng tham gia. Ba việc làm cần thiết được thực hiện tốt đó là: xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt động và giám sát đánh giá trường học theo tiêu chí XSĐ&AT. Trong quãng quá trình thực hiện trường học XSĐ&AT và giáo dục môi trường cho học sinh cần phải kết hợp chặt chẽ, đồng bộ ba nội dung như sau:

• Thứ nhất là cung cấp đầy đủ cho học sinh và cả giáo viên một số kiến thức cơ bản ban đầu về môi trường, các mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên xung quanh, những tác động tích cực và tiêu cực của môi trường đến đời sống con người.
• Thứ hai là mỗi môi trường học cần phải là một trung tâm XSĐ&AT; học sinh có thể được học tập vui chơi trong môi trường này thì chắc chắn các em sẽ biết giữ gìn bảo vệ môi trường xung quanh.
• Thứ ba là quá trình xây dựng hoạt động XSĐ&AT chủ yếu phải xuất phát từ phía học sinh, giáo viên dự kiến kế hoạch và hướng dẫn chi tiết, hỗ trợ giúp học sinh có thể tự nhận thấy, tự thảo luận đề xuất và chủ động tham gia công việc.

Kết luận

Bên trên là 5 tiêu chí trường học thân thiện học sinh tích cực, hy vọng sẽ là những thông tin hữu ích giúp cho bạn.