Trẻ bị táo bón phải làm sao

Táo bón là gì?

Táo bón là vấn đề thường gặp ở trẻ em, thống kê cho thấy có ít nhất 30% trẻ bị táo bón cần được quan tâm.
Táo bón là tình trạng đi tiêu không thường xuyên (<3 lần/ tuần) hoặc đi tiêu đau, khó khăn, có thể gây khó chịu, căng thẳng cho bệnh nhi và gia đình. Vì vậy điềuquan trọng là nhận biết sớm để ngăn chặn tình trạng táo bón kéo dài (mãn tính)
Theo tiêu chuẩn của NICE 2010, chẩn đoán của táo bón được xác định nếu có 2 tiêu chí sau được thoả:

• Có <3 lần đi tiêu trọn vẹn trong tuần
• Phân cứng và to, phân dê, hoặc phân rất to, đi không thường xuyên, muốn làm nghẹt toilet
• Khó chịu, căng thẳng khi đi tiêu
• Phân cứng gây chảy máu hậu môn
• Rặn, hành vi nín giữ phân
• Đã có những đợt táo bón trước đây
• Tiền căn hoặc hiện tại có nứt hậu môn, tiền căn đau khi đi tiêu và chảy máu do phân cứng

Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ

Phần lớn táo bón ở trẻ em là táo bón chức năng (90-95%). Các yếu tố góp phần dẫn đến táo bón chức năng rất đa dạng, bao gồm hành vi nín giữ phân, chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt, vận động

• Xu hướng tự nhiên của trẻ: một số trẻ nhu động ruột chậm, gây táo bón
• Hành vi nín nhin giữ phân: trẻ mải chơi, nhịnđi cầu làm cho phân to, cứng hơn, làm bị đau sau khi đi tiêu, trẻ lại càng tránh đi cầu, lần sau đi lại càng đau hơn
• Do môi trường toilet mới (trẻ mới đi học )
• Chế độ ăn : một số trẻ có xu hướng dễ táo bón, nếu ăn ít chất xơ sẽ dễ bị táo bón hơn. Tuy nhiên, ở đa số trẻ, chất xơ không phải là nguyên nhân chính gây táo bón.
• Bệnh lý : bệnh Hischsprung, suy giáp, xơ nang, một số bênh thần kinh, tác dụng phụ của một số thuốc điều trị bênh ở trẻ

Ngoài các triệu chứng trong tiêu chuẩn chẩn đoán NICE, các triệu chứng khác có thể gặp:

• Kém ăn, đi tiêu được thì ăn khá hơn
• Đau bụng vùng dạ dày, giảm và hết đau bụng sau khi đi tiêu
• Thay đổi hành vi như cáu bẳn hay không vui vẻ
• Sốt ruột, bồn chồn mà trẻ phải đi vào nhà vệ sinh
• Táo bón nặng có thể gây tắc ruột hoặc gây tình trạng són phân (đi tiêu trong hoàn cảnh không thích hợp)

Các dấu hiệu cần biết để loại trừ táo bón thực thể hay táo bón do bệnh lý:

• Táo bón xuất hiện từ rất sớm (trước 1 tháng tuổi)
• Tiêu phân su >48 giờ sau sinh
• Tiền căn gia đình có bệnh Hischpsrung
• Phân nhỏ, dài như bút chì
• Có máu trong phân mà không có nứt hậu môn
• Suy dinh dưỡng
• Sốt
• Ói dịch như mật
• Tuyến giáp bất thường
• Chướng căng bụng
• Dò quanh hậu môn
• Mất phản xạ hậu môn hay phản xạ da bìu
• Vị trí hậu môn bất thường
• Giảm phản xạ, lực cơ, trương lực cơ 2 chân
• Sẹo vùng hậu môn
• Lệch rãnh gian mông

Điều trị táo bón thực thể liên quan đến việc điều trị các bệnh lý hiện có (nếu có thể) kết hợp giải quyết táo bón

Điều trị bệnh táo bón ở trẻ em:

• Điều quan trong là sự kiên nhẫn của gia đình: tập thói quen đi cầu hằng ngày cho trẻ, thời gian toilet để khoảng 3-5 phút. Không nên la mắng, đánh đòn nếu trẻ không phối hợp.
• Chế độ ăn lành mạnh: cho trẻ ăn các loại trái cây, rau củ thường xuyên trong và giữa các bữa ăn. Giới hạn lượng sữa bò tiêu thụ mỗi ngày. Trẻtừ 18 tháng tuổi chỉ nên tiêu thụ 500ml sữa bò mỗi ngày. Uống đủ nước.
• Đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn mà có triệu chứng chậm đi tiêu (vài ngày mới đi tiêu, phân vẫn mềm) thì hầu hết là bình thường, bố mẹ trẻ nên theo dõi thêm
• Đối với trẻ có phân cứng gây đi cầu khó, nứt hậu môn, cần có sự can thiệp bác sĩ, cho thuốc mềm phân, cho trẻ dễ đi cầu hơn sau đó tập thói quen đi cầu. Nếu trẻ có ứ phân thì phải tiến hành tháo xổ phân ngay. Nếu không có ứ phân thì phải điềutrị duy trì ngay .

Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng