Bà thái anh văn nữ tổng thống đài loan năm 2024

Theo AFP, bà Thái Anh Văn - ứng cử viên của Đảng Dân Tiến (DPP) đối lập chính, sẽ trở thành nữ Tổng thống đầu tiên của Đài Loan (Trung Quốc) sau khi Quốc Dân đảng (KMT) cầm quyền thừa nhận thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 16/1 ở hòn đảo này.

Bà Thái Anh Văn. (Nguồn: Bloomberg).

Phát biểu tại trụ sở KTM ở Đài Bắc, ứng cử viên đảng này, ông Chu Lập Luân tuyên bố: "Tôi xin lỗi... Chúng ta đã thất bại. KMT đã bị đánh bại trong cuộc bầu cử. Chúng ta đã không đáp ứng được sự kỳ vọng của cử tri."

Quá trình kiểm phiếu vẫn đang diễn ra và kết quả bầu cử được truyền trực tiếp trên truyền hình cho thấy bà Thái Anh Văn giành được khoảng 60% phiếu bầu, trong khi ông Chu Lập Luân nhận được khoảng 30% số phiếu./.

Lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn tuyên bố muốn duy trì hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan, giữ nguyên “hiện trạng” trước căng thẳng quân sự với Trung Quốc.

Lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn - Ảnh: REUTERS

Ngày 20-5, bà Thái Anh Văn bước vào ngày kỷ niệm 7 năm làm lãnh đạo Đài Loan. Đề cập tới mối quan hệ với Trung Quốc đại lục, bà khẳng định không mong muốn chiến tranh.

Đài Loan muốn "giữ nguyên hiện trạng" với Trung Quốc

Trong hai nhiệm kỳ lãnh đạo của bà Thái, Đài Loan chứng kiến căng thẳng với Trung Quốc leo thang.

Giữa năm 2022, Trung Quốc đã tăng cường hiện diện quân sự quanh đảo Đài Loan. Đây là cách Bắc Kinh phản ứng với chuyến thăm Đài Loan của chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi.

Trong vài tháng gần nhất, Trung Quốc tiến hành tập trận bao vây Đài Loan. Cuộc tập trận này gây chú ý lớn khi diễn ra đúng lúc bà Thái "quá cảnh" ở Mỹ.

Phía Đài Bắc cũng liên tục thông báo việc máy bay Trung Quốc xâm nhập "vùng nhận diện phòng không" ADIZ do hòn đảo này tuyên bố.

Căng thẳng quân sự càng làm tăng mối lo an ninh ở Đài Loan. Trung Quốc vốn xem Đài Loan là một tỉnh thuộc Trung Quốc. Vì vậy Bắc Kinh từng tuyên bố sẽ thu phục Đài Loan kể cả khi phải dùng vũ lực.

Bà Thái là lãnh đạo có lập trường cứng rắn với đại lục. Trong hai nhiệm kỳ qua, người phụ nữ này cho rằng người dân trên đảo đã thể hiện cho thế giới thấy "quyết tâm tự bảo vệ bản thân".

Phát biểu ngày 20-5, bà Thái nói người Đài Loan vẫn điềm tĩnh, không hung hăng và không khiêu khích.

"Chiến tranh không phải một lựa chọn, và hai bên (Đài Loan và Trung Quốc đại lục) đều không thể đơn phương thay đổi hiện trạng theo cách thức phi hòa bình", bà Thái nói, và khẳng định thêm rằng Đài Loan "chắc chắn không cúi đầu trước áp lực".

Đài Loan chọn lãnh đạo mới

Cuộc bầu cử lãnh đạo Đài Loan sẽ diễn ra vào tháng 1-2024. Ở tuổi 66, bà sẽ không thể tiếp tục tranh cử. Cuộc bỏ phiếu này được xem như màn "trưng cầu" đối với cách bà Thái xử lý mối quan hệ Đài Loan - đại lục.

Bà Thái trước đó đã từ chức lãnh đạo Đảng Dân Tiến (DPP) cầm quyền. Đảng này đã đưa ông William Lai (Lại Thanh Đức) làm ứng viên tranh cử lãnh đạo Đài Loan.

Theo AFP, ông Lại - đang là phó lãnh đạo Đài Loan - đến nay tỏ ra là người mạnh miệng hơn bà Thái khi đề cập tới "Đài Loan độc lập". Hồi tháng 1, ông từng nói rằng bản thân xem Đài Loan như "một quốc gia có chủ quyền".

Đối thủ của ông Lại sắp tới là ông Hou Yu Ih (Hầu Hữu Nghi), một cựu sếp cảnh sát đang tranh cử bên Quốc dân Đảng (KMT).

Ông Hầu năm nay 65 tuổi, là thị trưởng thành phố Tân Bắc. KMT là đảng đối lập chính của DPP và có truyền thống ủng hộ mối quan hệ êm đẹp hơn với Bắc Kinh.

Bà Thái Anh Văn bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai với xếp hạng chỉ số tín nhiệm cao kỷ lục về phản ứng của chính phủ Đài Loan với đại dịch virus corona.

Tổng thống đương nhiệm Thái Anh Văn đã tuyên thệ nhậm chức vào sáng thứ Tư (20/5), bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai với tỷ lệ tán thành cao kỷ lục - mặc dù triển vọng mờ nhạt về quan hệ với Trung Quốc, theo Taiwannews.

Bà Thái Anh Văn có bài phát biểu khai mạc ngay sau lễ tuyên thệ, đưa ra kế hoạch chi tiết cho đất nước trong bốn năm tới, bao gồm cả chính sách xuyên eo biển.

Lễ nhậm chức của bà Thái Anh Văn diễn ra chỉ một ngày trước khi Bắc Kinh khai mạc hội nghị đảng cộng sản Trung Quốc thường niên, trong đó các nhà lãnh đạo Trung Quốc có bài phát biểu quan trọng và đưa ra các chính sách lớn. Hội nghị này đã bị hoãn lại kể từ tháng Ba do sự bùng phát của virus corona.

Từ chối 'một quốc gia, hai thể chế'

Trong bài phát biểu, bà Thái Anh Văn kêu gọi đối thoại với Bắc Kinh, nhưng từ chối chính sách 'một quốc gia, hai thể chế' của Trung Quốc, theo Reuters.

"Ở đây, tôi muốn nhắc lại những từ 'hòa bình, bình đẳng, dân chủ và đối thoại. Chúng tôi sẽ không chấp nhận chính quyền Bắc Kinh sử dụng 'hệ thống một quốc gia, hai hệ thống' để hạ cấp Đài Loan và làm suy yếu hiện trạng Đài Loan. Chúng tôi đứng vững theo nguyên tắc này," bà nói.

Bà Thái Anh Văn cũng nói rằng quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc đã đạt được một bước ngoặt lịch sử.

Cả hai bên đều có nhiệm vụ tìm cách cùng tồn tại lâu dài và ngăn chặn sự gia tăng đối đầu và khác biệt, bà nói.

Bà Thái Anh Văn và Đảng Dân chủ Tiến bộ của bà đã giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội vào tháng Giêng, bà thề sẽ chống lại Trung Quốc - nơi tuyên bố Đài Loan là của riêng họ và nói rằng sẽ dùng vũ lực để kiểm soát Đài Loan nếu cần.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo đã gửi lời chúc mừng bà Thái Anh Văn nhậm chức thông qua một tuyên bố vào tối thứ ba (19/5):

"Khi chúng ta nhìn về tương lai, tôi tin tưởng rằng, với Tổng thống Thái Anh Văn tại vị lãnh đạo, quan hệ đối tác của chúng tôi với Đài Loan sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ."

Mặc dù chính quyền của bà Thái Anh Văn được xếp hạng tín nhiệm cao kỷ lục nhờ những nỗ lực của chính phủ trong việc ngăn chặn sự lây lan của virus corona, bà phải đối mặt với thách thức khôi phục nền kinh tế quốc gia, đã bị chậm lại do các biện pháp phòng chống dịch bệnh nghiêm ngặt tại Đài Loan và phong tỏa trong nhiều tháng tại các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch.

Bà Thái Anh Văn, 63 tuổi, đã trở thành nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử Đài Loan vào năm 2016. Bà tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai trong chiến thắng gần như tuyệt đối trong cuộc tái tranh cử hồi tháng Giêng.

Trung Quốc giận giữ

Trước lễ nhậm chức của bà Thái Anh Văn một ngày, Trung Quốc đã bày tỏ sự giận giữ khi Hoa Kỳ và các nước khác ủng hộ Đài Loan tham gia hội nghị bộ trưởng hàng năm của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nói rằng điều này làm suy yếu nỗ lực chống đại dịch Covid-19 toàn cầu, theo Reuters.

Đài Loan vận động quyết liệt để được làm quan sát viên trong cuộc họp online kéo dài hai ngày của WHO và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ Hoa Kỳ, Nhật Bản và những nước khác, nhưng cho hay họ không được mời do phản đối từ Trung Quốc.

"Vẫn còn một vài quốc gia quyết tâm nài nỉ cho chính quyền Đài Loan, vi phạm nghiêm trọng các nghị quyết liên quan của Liên Hiệp Quốc (LHQ) và WHO, và làm suy yếu các nỗ lực chống dịch toàn cầu. Trung Quốc kiên quyết phản đối hành vi này." ông Trần Húc, đại sứ Trung Quốc tại LHQ, nói.

Đài Loan bị cho ra rìa các tổ chức của LHQ như WHO do sự phản đối của Trung Quốc.

WHO nói họ bị kẹt trong các nghị quyết của LHQ, và chỉ có thể mời Đài Loan tham gia nếu mọi thành viên đều đồng ý.