Chỉ số crp hs trong xét nghiệm máu là gì năm 2024

Protein phản ứng C hay C-reactive protein (CRP) là chất chỉ điểm (marker) của giai đoạn cấp. Định lượng nồng độ CRP trong máu giúp chẩn đoán và theo dõi bệnh lý liên quan đến quá trình viêm nhiễm và tổn thương mô.

Xét nghiệm CRP là gì? CRP là thành phần không thể thiếu trong phản ứng của hệ miễn dịch đối với các tổn thương hay nhiễm trùng. Bình thường sẽ không xuất hiện protein này trong máu hoặc xuất hiện với nồng độ rất thấp, và khi xuất hiện tình trạng viêm cấp cùng với sự phá hủy mô trong cơ thể sẽ kích thích sự sản xuất protein này của gan và nồng độ protein C trong huyết thanh sẽ tăng nhanh, do đó CRP được biết đến là chất chỉ điểm cho phản ứng viêm trong cơ thể.

Khi nào cần xét nghiệm định lượng CRP trong máu? Thông thường, kể từ khi có tình trạng viêm, chỉ số CRP sẽ tăng điển hình trong vòng 6 giờ, đạt đỉnh vào khoảng 48 giờ, thời gian bán huỷ tương đối ngắn khoảng 19 giờ (sau khi quá trình viêm giảm), do vậy có thể xác định tình trạng viêm sớm hơn với xét nghiệm tốc độ lắng hồng cầu. Giá trị của CRP cũng không chịu ảnh hưởng bởi sự thay đổi globulin máu và hematocrit nên có giá trị chẩn đoán khi nồng độ globulin hoặc hematocrit máu thay đổi.

Với bệnh nhân điều trị nhiễm trùng hay ung thư, xét nghiệm CRP đặc biệt quan trọng để đánh giá hiệu quả điều trị. Nồng độ CRP sẽ tăng lên nhanh, giảm xuống bình thường theo đúng chu kỳ nếu bệnh nhân đáp ứng điều trị tốt.

CRP có ý nghĩa quan trọng trong theo dõi kết quả điều trị cũng như trong biến chứng nhiễm khuẩn. CRP tăng vào giờ thứ 4-6 sau phẫu thuật, đạt đỉnh vào khoảng ngày 2-3, giảm dần sau đó. Trong trường hợp có biến chứng sau mổ, nồng độ CRP có khuynh hướng cao hơn và kéo dài hơn (so với không biến chứng).

Quá trình viêm đóng vai trò chính trong hình thành mảng xơ vữa, cơ chế chính trong sinh bệnh học của bệnh mạch vành. CRP là marker đáp ứng các kích thích bao gồm xơ vữa, tổn thương, thiếu máu và hoại tử, được sử dụng để đánh giá nguy cơ của bệnh mạch vành. So với các yếu tố nguy cơ truyền thống, CRP-hs là yếu tố tiên lượng quan trọng, kết hợp với các yếu tố khác như Cholesterol, LDL-C, Triglycerid, Glucose… làm tăng khả năng tiên lượng bệnh.

.jpg) Cơ chế gây xơ vữa động mạch của CRP và các lipid máu (Hình ảnh minh họa)

Theo Hiệp hội Tim mạch (The American Heart Association – AHA) và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh của Mỹ (US Centers for Disease Control and Prevention - CDC), phân nhóm nguy cơ bệnh mạch vành ở người bình thường theo nồng độ CRP-hs như sau:

+ CRP-hs < 1.0 mg/l: Nguy cơ thấp. + CRP-hs từ 1.0-3.0 mg/l: Nguy cơ trung bình. + CRP-hs >3.0 mg/l: Nguy cơ cao nhất.

Những người có chỉ số CRP-hs cao hơn có nguy cơ cao bị bệnh tim mạch, và những người có giá trị thấp hơn có nguy cơ ít hơn. Những bệnh nhân có kết quả CRP-hs ở giá trị bình thường cao có nguy cơ bị đau tim gấp 1.5 đến 4 lần so với những người có chỉ số CRP-hs ở mức thấp nhất trong giới hạn cho phép.

Xét nghiệm CRP hay còn gọi là xét nghiệm protein phản ứng C hay C-reactive protein (CRP) là một xét nghiệm quan trọng để xác định và đánh giá tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng. Xét nghiệm CRP còn được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị các tình trạng rối loạn tự miễn hoặc bệnh mạn tính.

1. Xét nghiệm protein phản ứng C (CRP) là gì?

Viêm là một cơ chế quan trọng của cơ thể để tự bảo vệ chống lại các tác nhân xâm phạm. Đồng thời phát động quá trình sửa chữa cấu trúc và chức năng của mô bị tổn thương. Viêm có thể gây đau, đỏ, nóng và sưng ở vị trí vết thương hoặc vùng bị ảnh hưởng. Viêm có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân như chuyển hóa, vật lạ, vi khuẩn hoặc kháng nguyên.

CRP (C-reactive protein) là một loại protein được tạo ra bởi gan, có đặc điểm là kết hợp với polysaccharide C của phế cầu. CRP là một trong những protein được đưa vào máu để phản ứng với tình trạng viêm, đóng vai trò là dấu hiệu ban đầu của nhiễm trùng và viêm.

Xét nghiệm protein phản ứng C là xét nghiệm định lượng CRP trong máu, đo mức độ viêm chung trong cơ thể. Nồng độ CRP bình thường rất thấp. Khi viêm khởi phát, CRP trong máu tăng nhanh trong vòng 6-8 tiếng. Khi tình trạng viêm hoặc tổn thương mô được giải quyết, nồng độ CRP giảm xuống. Do đó, mặc dù CRP là một chỉ số không đặc hiệu của tình trạng viêm nhưng là một dấu hiệu hữu ích để theo dõi mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Xét nghiệm CRP đánh giá tình trạng viêm chung trong cơ thể

2. Có những loại xét nghiệm protein phản ứng C (CRP) nào?

Có hai xét nghiệm để định lượng CRP là kiểm tra CRP tiêu chuẩn và hs-CRP. Hai xét nghiệm này có mục đích và phạm vi đo CRP trong máu khác nhau:

- Xét nghiệm CRP tiêu chuẩn đo CRP từ 8 đến 1000 mg/L (hoặc 0,8 đến 100 mg/dL). Nó được chỉ định cho người đang có tình trạng viêm nặng như bị nhiễm trùng hoặc các bệnh mạn tính.

- Xét nghiệm hs-CRP có độ nhạy cao hơn, đo CRP trong khoảng từ 0,3 đến 10 mg/L, thường được chỉ định để đánh giá nguy cơ tim mạch tiềm ẩn.

3. Xét nghiệm protein phản ứng C (CRP) dùng để làm gì?

Xét nghiệm CRP là một xét nghiệm không thể thiếu được sử dụng trong chẩn đoán các tình trạng gây viêm. Bao gồm:

- Nhiễm khuẩn nghiêm trọng ở phổi, đường tiết niệu, đường tiêu hóa, da hoặc các vị trí khác, có hoặc không có nhiễm trùng máu

- Ung thư hạch bạch huyết

- Nhiễm trùng nấm hoặc virus

- Bệnh viêm ruột

- Rối loạn tự miễn như lupus hoặc viêm khớp dạng thấp

- Nhiễm trùng xương (viêm xương tủy xương)

- Các bệnh mạn tính

4. Khi nào bạn cần xét nghiệm CRP?

Xét nghiệm CRP đánh giá nguy cơ bệnh lý tim mạch

Đối với tình trạng nhiễm trùng hoặc bệnh mạn tính đã được chẩn đoán, xét nghiệm CRP thường được lặp lại trong một khoảng thời gian để theo dõi hiệu quả điều trị. Mức độ CRP giảm là dấu hiệu cho thấy phương pháp điều trị đang có hiệu quả.

Nhiều nghiên cứu cho thấy mức độ viêm thấp kéo dài có liên quan đến xơ vữa động mạch và tình trạng cholesterol cao, là yếu tố nguy cơ của bệnh lý tim mạch. Xét nghiệm hs-CRP theo dõi mức CRP để đánh giá nguy cơ đau tim và đột quỵ. Từ đó các bác sĩ có thể đưa ra phương án điều trị và giảm thiểu rủi ro.

Xét nghiệm CRP cũng được chỉ định theo dõi sau phẫu thuật. Mức CRP tăng sau phẫu thuật và giảm xuống mức bình thường sau đó, trừ khi có nhiễm trùng hậu phẫu.

5. Cách thực hiện xét nghiệm CRP?

Xét nghiệm CRP được thực hiện bằng phương pháp lấy máu tĩnh mạch. Mẫu máu sẽ được phân tích ở phòng thí nghiệm.

Xét nghiệm CRP không yêu cầu nhịn ăn trước khi thực hiện xét nghiệm. Nhưng trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu kiêng ăn từ 6-8 tiếng trước đó.

6. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm CRP?

Nếu kết quả xét nghiệm CRP cho thấy mức CRP trong máu cao, có thể đang có tình trạng viêm trong cơ thể. Tuy nhiên, xét nghiệm CRP không cho biết nguyên nhân hoặc vị trí viêm. Vì vậy, cần kết hợp thêm các xét nghiệm khác để tìm ra nguyên nhân viêm.

Mức CRP cao hơn bình thường không nhất thiết là đang có một vấn đề sức khỏe cần điều trị. Một số yếu tố khác có thể làm tăng mức CRP như: