CPI là gì? Ý nghĩa chỉ số CPI là gì? Hãy cùng META.vn tìm hiểu về chỉ số CPI và tham khảo cách tính chỉ số CPI chuẩn [kèm ví dụ] các bạn nhé!
- CPI là gì?
- Ý nghĩa chỉ số CPI
- Cách tính chỉ số CPI chuẩn [kèm ví dụ]
CPI là gì?
CPI là gì? CPI là viết tắt của Consumer Price Index, có nghĩa là chỉ số giá tiêu dùng. CPI là chỉ số tính theo phần trăm để phản ánh mức thay đổi tương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian và được tính bằng phần trăm [%]. Hiện nay, chỉ số CPI chính là chỉ tiêu được sử dụng phổ biến nhất để đo lường mức giá và sự thay đổi của mức giá, điều này thường gọi là lạm phát.
Ý nghĩa chỉ số CPI
Chỉ số CPI có ý nghĩa lớn và đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế ngày nay. Chỉ số CPI có nhiều ý nghĩa như:
- CPI giúp phản ánh xu thế và mức độ biến động của giá bán lẻ hàng hóa tiêu dùng và các dịch vụ dùng trong sinh hoạt của dân cư, các hộ gia đình. CPI thường được sử dụng để theo dõi sự thay đổi của chi phí sinh hoạt theo thời gian, có nghĩa là khi chỉ số CPI tăng thì việc mức giá trung bình sẽ tăng và ngược lại.
- Sự biến động của chỉ số tiêu dùng CPI có thể gây ra lạm phát hoặc giảm phát, từ đó sẽ làm suy sụp cả một nền kinh tế. Một khi nền kinh tế rơi vào tình trạng giá cả tăng tới mức không thể kiểm soát nữa thì lạm phát sẽ trở thành siêu lạm phát.
- Chỉ số tiêu dùng CPI chính là thước đo của lạm phát, do vậy mà chỉ số CPI thường được sử dụng phổ biến nhất với vai trò này.
- Chỉ số CPI giúp cung cấp những thông tin về sự thay đổi giá cả trong nền kinh tế quốc gia đối với Chính phủ. CPI cũng đồng thời giúp cung cấp thông tin cho doanh nghiệp, lao động và các nhà đầu tư về những sự thay đổi giá cả. Từ đó để họ có những hoạch định cụ thể cũng như các quyết định kinh tế phù hợp và kịp thời.
- Chỉ số CPI góp phần vào sự điều chỉnh các thành phần trong nền kinh tế đất nước. Thông qua các nghiên cứu về chỉ số giá tiêu dùng CPI, Chính phủ một quốc gia sẽ có những chính sách điều chỉnh giá cả, từ đó giúp phòng tránh lạm phát xảy ra.
- Chỉ số CPI là công cụ để giúp điều chỉnh giá trị đồng USD. Giá trị của đồng USD tăng hay giảm sẽ quyết định trực tiếp đến giá trị và sản phẩm của rất nhiều quốc gia, đặc biệt là các sản phẩm xuất nhập khẩu.
- Bên cạnh đó, chỉ số CPI còn giúp điều chỉnh chi phí sinh hoạt và an sinh xã hội. Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng CPI sẽ được sử dụng để điều chỉnh mức lương bằng việc nghiên cứu về chi phí sinh hoạt mà những người lao động bỏ ra. Thậm chí, những nguồn lợi được hưởng từ an sinh xã hội cũng sẽ được xem xét dựa vào chỉ số CPI nhằm mục đích ngăn chặn tự do lạm phát trong thuế xuất.
Cách tính chỉ số CPI chuẩn [kèm ví dụ]
Các bước tính chỉ số CPI
Để tính toán chỉ số giá tiêu dùng CPI, chúng ta sẽ thực hiện các bước xác định chỉ số CPI và chỉ số lạm phát như sau:
Bước 1: Cố định hàng hóa phổ biến
Thông qua việc điều tra thị trường, các nhà nghiên cứu sẽ xác định các mặt hàng và dịch vụ tiêu biểu điển hình mà một số nhóm người tiêu dùng sẽ mua.
Bước 2: Xác định giá cả
Sau đó, họ sẽ thống kê giá cả của các mặt hàng, dịch vụ trong giỏ hàng hóa cố định ở trên tại mỗi thời điểm.
Bước 3: Tính toán chi phí
Việc tính toán giỏ hàng hóa và dịch vụ này sẽ được thực hiện bằng cách lấy giá cả nhân với số lượng mỗi mặt hàng, dịch vụ rồi cộng kết quả lại.
Bước 4: Tính chỉ số giá tiêu dùng CPI
Cách tính CPI như sau:
Trong đó, thời kỳ gốc sẽ được thay đổi trong vòng từ 5 đến 7 năm tùy vào từng quốc gia cụ thể.
Bước 5: Tính chỉ số lạm phát
Để tính chỉ số lạm phát CPI của một thời kỳ, chúng ta sẽ áp dụng công thức sau:
Ví dụ về cách tính chỉ số CPI
Ví dụ chúng ta có một giỏ hàng hóa gồm thịt lợn và thịt bò. Chúng ta sẽ chọn năm 2021 làm năm cơ sở. Mức giá của giỏ hàng hóa năm 2021 như sau:
- Thịt lợn: 90.000 VNĐ/kg.
- Thịt bò: 120.000 VNĐ/kg.
Hiện tại là năm 2022, giá bán giỏ hàng này như sau:
- Thịt lợn: 120.000 VNĐ/kg.
- Thịt bò: 150.000 VNĐ/kg.
Nếu bạn mua 10kg thịt lợn và 5kg thịt bò thì CPI của giỏ hàng hóa này sẽ được tính như sau: CPI = [[5 x 120000 + 10 x 150000]/[5 x 90000 + 10 x 120000]] x 100 = 127,27%.
Trên đây là những thông tin về chỉ số CPI, ý nghĩa chỉ số CPI và cách tính chỉ số CPI chuẩn. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi bài viết!
>>> Xem thêm:
Gửi bình luậnXem thêm: cpi là gì, chỉ số cpi, cách tính cpi, chứng khoán
Không chỉ GDP, GNP mà CPI cũng là thuật ngữ mà các bạn sinh viên kinh tế nên nắm vững. Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để hiểu được CIP là gì? Nó có tác động gì đến lạm phát và cách tính CPI chính xác nhất.
CPI là gì?
CPI hay Consumer Price Index thuật ngữ dùng để biểu thị chỉ số giá tiêu dùng. Chỉ số này đo lường mức giá trung bình của giỏ hàng hóa và dịch vụ mà một người tiêu dùng mua.
Chỉ số CPI thể hiện được mức thay đổi tương đối về giá của hàng tiêu dùng theo thời gian và được tính bằng phần trăm [%]. Để đo lường mức giá và sự thay đổi của mức giá, thường gọi là lạm phát thì CPI là một phần không thể thiếu.
CPI đo lường giá cả trong những lĩnh vực nào?
Tất cả các lĩnh vực trong lưu thông kinh tế đều nghiên cứu CPI. Nói cách khác, CPI đo lường giá cả trong tất cả các lĩnh vực sinh ra lợi nhuận. Có thể kể đến như: Nhà đất, Quần áo, mặt hàng về Thực phẩm và đồ uống.
Giáo dục và truyền thông cũng được đo lường bởi CPI. Dịch vụ y tế ở các bệnh viện công hay tư đều có thể đo lường từ CPI. CPI cũng để đo lường lĩnh vực giải trí, hàng hóa và dịch vụ khác…
Phương pháp tính chỉ số CPI
CPI có tác động lớn trong phân tích dữ liệu kinh tế, hãy nắm chắc cách tính CPI qua các bước sau đây nhé:
Bước 1: Cố định giỏ hàng hóa cần tính.
Bước cố định và tổng kết giỏ hàng của người tiêu dùng sẽ được thông qua thống kê số lượng hàng hóa và dịch vụ người tiêu dùng.
Bước 2: Xác định giá cả trong giỏ hàng hóa.
Sau khi cố định và xác định sản phẩm trong giỏ hàng, xác định giá cả cho chúng. Giá phải tuân thủ nguyên tắc tính theo giá cả thị trường tại khi tính CPI
Bước 3: Xác định chi phí mua giỏ hàng hóa – dịch vụ.
Xác định bằng cách nhân giá từng món hàng với số lượng tương ứng
Bước 4: Tính chỉ số giá tiêu dùng CPI cho các năm theo công thức sau:
Chi phí mua giỏ hàng hóa kỳ t/chi phí mua giỏ hàng hóa kỳ cơ sở * 100.
Bước 5: Dựa vào CPI để tính chỉ số lạm phát theo thời kỳ.
Chỉ số lạm phát = 100 * [CPI năm t – CPI năm gốc] / CPI năm gốc.
Ví dụ, chỉ số lạm phát 2012 = 100 * [CPI năm 2012 – CPI năm 2010] / CPI năm 2010.
Các vấn đề đặt ra khi tính chỉ số CPI
CPI có thể phản ánh mức cao hơn so với thực tế: điều này xảy ra nếu sản phẩm hay dịch vụ trong giỏ hàng hóa cố định có xu hướng tăng giá nhanh hơn các mặt hàng khác.
Trên thực tế nếu sản phẩm đó tăng giá quá nhanh thì người tiêu dùng sẽ có xu hướng chuyển sang mặt hàng có mức giá hợp lý hơn. Do vậy, CPI có thể bị tính cao hơn trong thời gian thời gian cố định giỏ hàng hóa.
CPI không có sự xuất hiện của những mặt hàng mới trên thị trường: đây là hạn chế của CPI khi CPI được tính khi giỏ hàng hóa cố định nên nếu có mặt hàng mới xuất hiện thì chỉ số CPI sẽ không phản ánh kịp thời.
Hàng hóa hoàn toàn có thể thay đổi chất lượng nên giỏ hàng cố định không phản ánh kịp thời.
CPI không thể hiện chi tiết chỉ số giá tiêu dùng của tất cả các nhóm dân cư [thành thị so với nông thôn].
CPI không đánh giá được các yếu tố đến từ môi trường và xã hội.
CPI chỉ quan tâm đến nhu cầu và giỏ hàng mà không đo lường được mức sống của người dân.
Ý nghĩa của chỉ số CPI trong nền kinh tế
Chỉ số CPI thể hiện một cách tương đối xu thế, mức độ biến động giá bán lẻ hàng hóa – dịch vụ của các hộ gia đình nên theo dõi được sự thay đổi về mức phí sinh hoạt theo thời gian. Khi CPI tăng đồng nghĩa mức giá cũng đang tăng và ngược lại.
Ứng dụng cao nhất của CPI là đo lường lạm phát. Sự biến động của chỉ số giá tiêu dùng dẫn đến lạm phát hoặc bao gồm cả giảm phát. Khi giá cả tăng đến mức mất kiểm soát thì lạm phát tiến tới siêu lạm phát.
Nếu giá cả sụt giảm do tổng cầu giảm sẽ sinh ra hiện tượng giảm phát. Giảm phát đồng nghĩa với suy thoái kinh tế, thất nghiệp tràn lan.
Chỉ số giá tiêu dùng CPI giúp ích rất nhiều cho các nhà hoạch định chính sách. Chính phủ sẽ dựa vào đó cung cấp thông tin cho nhà đầu tư, doanh nghiệp, người lao động – giúp đưa ra các chính sách kinh tế phù hợp. Chính phủ sẽ làm bình ổn giá trở lại để ngăn chặn nguy cơ của lạm phát.
Chỉ số CPI giúp điều chỉnh chi phí sinh hoạt và an sinh xã hội. Chính phủ cũng dựa vào đây để điều chỉnh mức lương tối thiểu phù hợp để đảm bảo cuộc sống của người dân.
Mối quan hệ giữa chỉ số CPI và lạm phát
Sự biến động của chỉ số giá tiêu dùng là căn cứ để xác định tỷ lệ lạm phát tăng hay giảm. Bởi lạm phát tăng hay giảm đều tác động tiêu cực đến nền kinh tế quốc gia. Biểu hiện của lạm phát là đồng tiền bị mất giá, ảnh hưởng xấu đến đời sống người dân.
Tác động của chỉ số CPI
Tác động của CPI được đánh giá với 2 chiều tăng giảm của chỉ số này. Cụ thể là:
Nếu CPI tăng: Tức là giá cả các mặt hàng tiêu dùng đều tăng. Việc này ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt của người dân. Người dân có thu nhập thấp sẽ khốn khó hơn.
Khi CPI giảm: Tức là hàng hoá cố định đang có mức giá giảm. Nếu mức lương không thay đổi thì đời sống của người dân đang được cải thiện đáng kể.
Kết luận
Phân tích nền kinh tế qua CPI là một phần không thể thiếu trong đánh giá 1 nền kinh tế. CPI giúp các nhà chính sách đưa ra những chính sách phù hợp để điều chỉnh nền kinh tế. Bạn đã nắm được cách tính CPI chưa?
Nếu có bất cứ băn khoăn gì về tác động của CPI thì đừng ngần ngại comment dưới đây nhé!