| Translation Disclaimer: The original language of this article is Russian. For the convenience of users of the iLive portal who do not speak Russian, this article has been translated into the current language, but has not yet been verified by a native speaker who has the necessary qualifications for this. In this regard, we warn you that the translation of this article may be incorrect, may contain lexical, syntactic and grammatical errors. |
Virut HPV [Human Papillomavirus] là gì? Virut HPV là một trong những virut lây nhiễm qua đường tình dục. Virut HPV phổ biến đến mức mà các đối tượng quan hệ tình dục dù là nam hay nữ đều lây nhiễm tại một số thời điểm nào đó trong đời. Có nhiều type HPV khác nhau. Trong đó có một số type có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe như mụn cóc ở cơ quan sinh dục và ung thư cơ quan sinh dục. Tuy vậy, có vaccine đề phòng chống sự lây nhiễm này.
Virut HPV được lấy truyền như thế nào?
Bệnh nhân có thể bị lây nhiễm virut HPV khi có quan hệ tình dục [qua đường âm đạo, hậu môn, hoặc đường miệng] với người bị nhiễm virut này. Đây là một trong những virut lây truyền phổ biến nhất qua đường tình dục. Virut HPV có thể lây cho người khác ngay cả khi người nhiễm virut này không có biểu hiện dấu hiệu hay triệu chứng gì. Bệnh nhân cho dù chỉ có quan hệ tình dục chung thủy với một người thì vẫn có thể bị lây nhiễm loại virut này. Các triệu chứng đầu tiên của bệnh có thể biểu hiện sau khi bị lây nhiễm virut này nhiều năm làm cho khó có thể xác định chính xác bạn đã bị lây nhiễm từ khi nào.Virut HPV có gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng không?
Trong phần lớn các trường hợp, sau lây nhiễm bệnh có thể tự khỏi và không gây vấn đề gì nghiêm trọng về sức khỏe. Nhưng trong các trường hợp không tự khỏi được, virut này gây nên một số vấn đề về sức khỏe như mụn cóc ở cơ quan sinh dục và ung thư cơ quan sinh dục. Bệnh mụn cóc ở cơ quan sinh dục thường có biểu hiện là một mụn cóc hay nhiều mụn cóc ở vùng cơ quan sinh dục. Kích thước mụn cóc cơ thể to nhỏ khác nhau, có thể phẳng hoặc nổi ghồ lên trên bề mặt da, hoặc có thể có hình dạng như rau súp lơ. Thầy thuốc thường dựa trên các biểu hiện này để chẩn đoán bệnh.HPV có thể gây bệnh ung thư không?
HPV có thể gây ung thư cổ tử cung và một số bệnh ung thư khác bao gồm ung thư âm hộ, âm đạo, dương vật và hậu môn. HPV còn có thể gây ung thư vòm họng, bao gồm cả gốc lưỡi và amydal [ung thư vùng miệng hầu]. Ung thư có thể xuất hiện sau khi bệnh nhân bị nhiễm HPV nhiều năm đến vài chục năm. Type HPV gây ra bệnh mụn cóc cơ quan sinh dục không giống type HPV gây ra bệnh ung thư. Hiện chưa biết được khi nào những người bị nhiễm HPV có thể tiến triển đến bệnh ung thư hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Những người bị suy giảm miễn dịch [bao gồm cả những người nhiễm HIV/AIDS] có thể ít khả năng đề kháng với HPV hơn, và thường dẫn đến các vấn đề về sức khỏe do khi nhiễm virut này.Làm sao có thể phòng tránh được lây nhiễm HPV và các vấn đề sức khỏe liên quan đến virut này?
Có một số các biện pháp có thể giúp hạn chế các nguy cơ này. - Tiêm vaccine: Vaccin HPV rất an toàn và có hiệu quả phòng bệnh. Tiêm vaccine cho các đối tượng nam nữ trong nhóm tuổi khuyến cáo tiêm phòng [trình bày phần sau] giúp cho đối tượng này đề kháng với các bệnh gây ra bởi virut HPV. Liệu trình tiêm vaccine này gồm 3 mũi tiêm trong thời gian 6 tháng. Tiêm đủ liệu trình là rất quan trọng để đạt được hiệu quả phòng bệnh. - Định kỳ sàng lọc phát hiện ung thư cổ tử cung: Định kỳ sàng lọc cho phụ nữ trong độ tuổi từ 21 đến 65 có thể giúp phòng chống ung thư cổ tử cung. Khi các tham gia quan hệ tình dục: - Sử dụng bao cao su đúng cách mọi lúc có quan hệ; điều này giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm HPV. Nhưng HPV có thể lây lan vào vùng cơ quan không được bao cao su che phủ, do đó bạn phải ý thức rằng bao cao su có thể không thể giúp bảo vệ bạn hoàn toàn khỏi virut HPV. - Quan hệ chung thủy với một bạn tình, một vợ một chồng cũng giúp hạn chế nguy cơ lây lan HPV.
Những ai nên tiêm phòng vaccin HPV?
Làm sao có thể phát hiện được bạn có bị nhiễm HPV hay không?
Hiện tại chưa có xét nghiệm nào có thể giúp phát hiện ai đó có bị nhiễm virut HPV hay không. Cũng chưa có xét nghiệm nào được chấp nhận phát hiện HPV ở miệng và họng. Chỉ có các xét nghiệm giúp phát hiện HPV trong sàng lọc ung thư cổ tử cung. Các test này chỉ khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ độ tuổi 30 và cao hơn. Các test này không được khuyến cáo sử dụng cho nam giới, trẻ vị thành niên, hay phụ nữ dưới 30 tuổi. Hầu hết các bệnh nhân bị nhiễm HPV không biết rằng liệu mình có bị nhiễm HPV không. Một số phát hiện bị nhiễm HPV khi xuất hiện các mụn cóc ở cơ quan sinh dục. Phụ nữ có thể phát hiện bị nhiễm HPV khi làm xét nghiệm PAP trong quá trình sàng lọc phát hiện ung thư cổ tử cung. Những người khác chỉ biết mình bị nhiễm HPV khi phát hiện các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do HPV như ung thư.Virut HPV và các bệnh do virut HPV gây ra có phổ biến không?
Khoảng 79 triệu người Mỹ hiện đang nhiễm HPV. Có khoảng 14 triệu người bị nhiễm mới mỗi năm. Virut HPV phổ biến đến mức phần lớn các đối tượng nam hoặc nữ đã có quan hệ tình dục thì bị nhiễm ít nhất 1 type virut HPV ở một vài thời điểm nào đó trong đời. Các vấn đề sức khỏe do HPV gây ra bao gồm bệnh mụn cóc sinh dục và ung thư cổ tử cung. Có khoảng 360 000 người Mỹ có biểu hiện mục cóc ở cơ quan sinh dục mỗi năm.; hơn 11 000 phụ nữ bị ung thư cổ tử cung mỗi năm. Có một số loại ung thư khác gây ra do HPV cũng gặp trên bệnh nhân sống ở Mỹ.
Khi bạn có thai, HPV có ảnh hưởng đến tình trạng đang mang thai của tôi không?
Có thể chữa được khi bị nhiễm HPV và các bệnh do HPV gây nên không?
Bs Chu Xuân Anh Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm – Bệnh viện TƯQĐ 108 Nguồn: Trung tâm phòng chống và kiểm soát bệnh hoa kỳ [CDC]
Ung thư là một căn bệnh đáng sợ nhất của loài người, cho đến nay chỉ có duy nhất ung thư cổ tử cung là đã có vaccine phòng ngừa. Bản chất của vaccine ngừa ung thư cổ tử cung là protein tái tổ hợp có tính chất giống virus HPV.
Vậy HPV là gì? Khả năng sinh ung của HPV ra sao? Cách phòng ngừa và điều trị như thế nào?
HPV LÀ GÌ?
HPV [Human Papilloma Virus] là các virus ADN, hình cầu,không có vỏ, đường kính 52-55 nm. HPV gây bệnh cho các tế bào biểu mô: có ở da, cổ tử cung, âm đạo, dương vật, mũi, miệng, họng, lớp trong mí mắt.
Ảnh sưu tầm [Nguồn: Internet]
Hiện có hơn 150 type HPV. Trong đó hết ¾ là gây bệnh ở da, số khác gây bệnh ở bộ phận sinh dục - được gọi là HPV sinh dục. Các HPV sinh dục chia làm 2 loại: loại HPV nguy cơ thấp và loại HPV nguy cơ cao.
- Loại HPV nguy cơ thấp không gây ung thư nhưng có thể gây mụn cóc ở bộ phận sinh dục, hậu môn, miệng và họng của cả nam và nữ .Type 6, 11 gây đến 90% các mụn cóc sinh dục.
- Loại HPV nguy cơ cao có thể gây ung thư, hay gặp nhất là ung thư CTC.
Có 16 type HPV nguy cơ cao đã được xác định, xếp theo mức độ nguy cơ từ cao đến thấp là:
- H1: 16; 18; 35; 52
- H2: 31; 33; 45; 58
- H3: 39; 51; 56; 59; 66; 68; 73; 82.
Trong đó type 16 và 18 là nguyên nhân của hầu hết các ung thư do HPV, và chiếm đến 70% nguyên nhân gây Ung thư cổ tử cung.
TRIỆU CHỨNG NHIỄM HPV
Phần lớn nhiễm HPV không có bất cứ triệu chứng gì và tự biến mất trong vòng 1 - 3 năm, tuy nhiên một vài trường hợp nhiễm HPV tồn tại trong nhiều năm.
Các HPV gây bệnh ở da gây tổn thương da dưới dạng mụn cơm, mụn cóc.
Nhiễm HPV nguy cơ cao tồn tại dai dẳng có thể dẫn đến biến đổi tế bào bất thường, nếu không điều trị có thể dẫn đến ung thư.
HPV NGUY CƠ CAO CÓ THỂ GÂY UNG THƯ GÌ
Các type HPV nguy cơ cao có thể gây ung thư:
- Ung thư CTC: Hầu như tất cả các trường hợp ung thư CTC là do HPV gây nên.Type 16 và 18 gây ra hơn 70% các trường hợp.
- Ung thư hậu môn: Khoảng 95% ung thư hậu môn là do HPV. Phần lớn do type 16.
- Ung thư miệng - hầu [Oropharyngeal cancer: ung thư phần giữa họng bao gồm đĩa mềm, đáy lưỡi và amydan]: Khoảng 70% trường hợp do HPV. Ở Mỹ hơn ½ ung thư miệng –hầu được chẩn đoán là do type 16.
- Ung thư hiếm hơn: HPV gây khoảng 65% ung thư âm đạo, 50% ung thư âm hộ, 35% ung thư dương vật.Phần lớn những ung thư này là do type 16
TIẾN TRÌNH GÂY UNG THƯ CỦA HPV NGUY CƠ CAO
HPV xâm nhập các tế bào lớp đáy của tế bào biểu mô, tại đây HPV bắt đầu tạo ra các protein mà nó mã hóa. Hai protein mà các type HPV nguy cơ cao tạo ra là E6, E7. Các E6, E7 cản trở chức năng kiểm soát sự phát triển của tế bào. Điều này làm cho các tế bào biểu mô phát triển quá mức.
Nhiều lúc các tế bào nhiễm HPV bị nhận diện bởi hệ thống miễn dịch và bị loại trừ. Tuy nhiên thỉnh thoảng chúng không bị tiêu hủy và kết quả là sự nhiễm HPV tồn tại dai dẳng. Khi các tế bào nhiễm HPV dai dẵng tiếp tục phát triển chúng sẽ gây ra những đột biến gen tế bào, điều này đẩy mạnh sự phát triển của tế bào bất thường nhiều hơn nữa, dẫn đến tạo thành một vùng tế bào tiền ung thư và cuối cùng là ung thư.
Các nhà nghiên cứu thấy rằng mất khoảng 10 - 30 năm từ khi bắt đầu nhiễm HPV đến khi tạo thành khối u. Tuy nhiên ngay cả khi tế bào CTC có bất thường nặng [CIN3] thì cũng không phải luôn luôn sẽ dẫn đến ung thư. Tỉ lệ CIN3 tiến triển thành ung thư 50% hoặc ít hơn.
NHIỄM HPV CÓ THỂ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG XÉT NGHIỆM ADN HPV
Không thể nuôi cấy virus HPV theo kiểu kinh điển và các test huyết thanh có độ nhạy rất thấp, nhiễm HPV được chẩn đoán bằng cách phát hiện bộ gen của nó [ADN HPV] trong mẫu bệnh phẩm từ cổ tử cung. Hiện tại chỉ phát hiện được nhiễm HPV của tế bào tại CTC. Chưa có xét nghiệm nhiễm HPV chung chung cho nam và cả nữ.
Xét nghiệm nhiễm HPV dương tính có nghĩa bạn có nhiễm HPV chứ không có nghĩa bạn bị bệnh, hay bạn bị ung thư.
Ảnh sưu tầm [Nguồn: Internet]
Trên thị trường hiện có 2 loại xét nghiệm HPV được FDA công nhận cho phép lưu hành và xử dụng trên thế giới và cũng đang được xử dụng tại Việt Nam: HPV Cobas Roche và HC2 High - Risk HPV DNA Test. Xét nghiệm HPV không cần thiết chỉ định cho phụ nữ dưới 30 tuổi trừ khi có kết quả pap bất thường.
Xét nghiệm HPV có ý nghĩa rất lớn trong tầm soát ung thư CTC. Khuynh hướng hiện nay để tầm soát sớm ung thư CTC cho phụ nữ 30 tuổi trở lên không chỉ làm pap đơn thuần mà:
- Papn + HPV TEST
- HPV TEST. Nếu dương tính mới làm Pap.
CÁC ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN CỦA HPV:
- HPV có thể truyền từ người này qua người khác qua đường tiếp xúc da niêm mạc với vùng da niêm mạc bị nhiễm HPV.
- Nhiễm HPV sinh dục là một bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất hiện nay. Tại Mỹ ước tính có khoảng 14 triệu ca nhiễm HPV sinh dục mới mỗi năm.Theo CDC ước tính hơn 90% nam và 80% nữ có quan hệ tình dục có nhiễm ít nhất 1type HPV ở một thời điểm nào đó trong cuộc đời. Và khoảng 1/2 là nhiễm HPV type nguy cơ cao.
- HPV có thể lây truyền từ phần này đến phần khác trong cơ thể ví dụ nhiễm HPV bắt đầu ở CTC sau đó lan đến âm đạo hay âm hộ.
- HPV có thể lây truyền trực tiếp từ mẹ sang con trong khi sanh nhưng rất rất hiếm.
Ai có thể nhiễm HPV?
- Cho dù đã nhiều năm kể từ khi có quan hệ tình dục.
- Cho dù chỉ có 1 bạn tình.
- Cho dù không có dấu hiệu hay triệu chứng bất thường gì.
Ảnh sưu tầm [Nguồn: Internet]
Ai dễ bị nhiễm HPV?
- Người có nhiều bạn tình.
- Gay hay đàn ông lưỡng giới.
DỰ PHÒNG NHIỄM HPV
Tiêm phòng vaccine HPV:
- Hiện nay FDA đã chấp thuận 3 vaccine Gardsil; Gardasil 9 và Cervarix để phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Những vaccine này cung cấp sự bảo vệ mạnh mẽ chống lại sự nhiễm HPV mới chứ không có tác dụng điều trị các bệnh do HPV gây ra và điều trị các type HPV đã nhiễm trước đó.
- Tiêm ngừa trước quan hệ tình dục sẽ giảm nguy cơ nhiễm các type HPV nguy cơ cao
Bao cao su: BCS giúp bảo vệ tránh nhiễm HPV nhưng không bảo vệ tuyệt đối. Tuy nhiên nam dùng BCS thì ít nguy cơ nhiễm HPV và ít nguy cơ lây nhiễm HPV cho bạn tình. BCS nên được xử dụng mỗi một lần quan hệ và nên mang trước khi có tiếp xúc sinh dục và giữ cho đến khi kết thúc quan hệ tình dục.
Không quan hệ tình dục thì hầu như không bao giờ nhiễm HPV sinh dục.
QUAN NIỆM ĐIỀU TRỊ CHO NHỮNG NGƯỜI NHIỄM HPV
- Hiện nay không có thuốc điều trị cho những trường hợp nhiễm HPV dai dẵng mà không có kèm biến đổi tế bào CTC bất thường.
- Những mụn cóc sinh dục, u đường hô hấp lành tính,biến đổi tiền ung thư CTC và những ung thư do nhiễm HPV có thể điều trị.
- Những phương pháp điều trị những biến đổi tiền ung thư CTC gồm: áp lạnh CTC, LEEP, khoét chóp, đốt laser, đốt điện.
- Những người nhiễm HPV phát triển thành ung thư cũng được điều trị như những bệnh nhân bị ung thư nhưng không có nhiễm HPV.
TÓM LẠI
HPV là một loại virus gây u nhú ở người. Type HPV nguy cơ cao nếu nhiễm dai dẵng có thể gây ung thư [Cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn, hầu họng] Hầu hết ung thư cổ tử cung là do HPV.
Điều kiện cần và đủ để HPV gây ung thư là:
- Phải có nhiễm HPV nguy cơ cao.
- Nhiễm dai dẵng.
- Không phát hiện và điều trị sớm các tổn thương tiền ung thư do HPV ra.
Phòng ngừa ung thư CTC:
- Tiêm ngừa vaccine HPV sớm trước khi có quan hệ tình dục.
- Tầm soát HPV, Pap định kì.
Trưởng Sản - Phụ Khoa, Bác sĩ Trần Thị Anh Lan
Phòng Khám Đa Khoa Quốc Tế Yersin
___________________________________________________________________________________
Quý khách vui lòng liên hệ số điện thoại 0933 668 827 hoặc email CS@yersinclinic.com để đặt hẹn và được tư vấn.