Chắc hẳn rất nhiều người trong số chúng ta đã từng xem bộ phim “Titanic”. Con tàu titanic lớn và hiện đại nhất trong lịch sử lúc bấy giờ bị chìm sâu xuống đáy đại dương khi va vào một tảng băng trôi khổng lồ. Sự việc ấy có nét tương đồng gì để so sánh với quản trị nhân sự hiện đại của doanh nghiệp?
Nguyên lý tảng băng trôi đã chỉ ra rằng, nếu coi doanh nghiệp là một con tàu lớn và nhân sự là tảng băng trôi thì một cá nhân tồi vẫn có thể giết chết sự sống còn của tổ chức lớn. Bài toán được đặt ra muốn quản trị nhân sự trước hết phải hiểu được “bản chất” của họ. Đây là vấn đề nan giải bởi để hiểu được một con người đâu phải là chuyện ngày một ngày hai.
Thuyết tảng băng trôi được chia là 3 phần: phần nổi là phần chúng ta có thể nhìn thấy, phần thứ 2 chúng ta vừa thấy vừa không thấy; phần ba của tảng băng chúng ta hoàn toàn không nhìn thấy. Trong quản trị nhân sự tương ứng với 3 phần của tảng băng trôi, người ta chia thành “bản chất” của nhân sự như sau.
1. Phần nổi: Nhìn thấy được
Nếu ví nhân sự như một tảng băng trôi thì EKS là phần đầu tiên. Nó bao gồm: kinh nghiệm [E – Experience]; kiến thức [K- Knowledge]; kỹ năng làm việc [S- Skills]. Chúng ta có thể thấy những yếu tố trên qua bản CV của ứng viên, qua cách trả lời phỏng vấn của họ. Đây thường là yếu tố đầu tiên nhà tuyển dụng nhìn vào để đánh giá ứng viên có phù hợp với vị trí ứng tuyển hay không.
Vẫn là phần nổi của tảng băng nhưng phải nhìn kỹ hơn một chút đó là hành vi. Để đánh giá hành vi của một ai đó, bắt buộc bạn phải có thời gian quan sát, hỏi han,… Với hành vi của nhân sự, chúng ta cần lưu ý 2 điểm sau:
– Một, nó được đánh giá qua lăng kính của chúng ta
– Hai, nó được đánh giá dựa trên sự mở rộng hành vi của người đó trong quá khứ. Nếu như không có những biến cố trong cuộc đời [kết hôn, sinh con, mất người thân,…] thì hành vi trong tương lai của họ sẽ giống hệt như trong quá khứ.
Phía dưới của hành vi là sở thích. Thực tế, không phải ai cũng dễ dàng chia sẻ sở thích của mình cho người khác, đặc biệt tại môi trường làm việc công sở nhưng nếu tiếp xúc lâu và chịu khó quan sát một chút, bạn sẽ biết họ thích gì và không thích gì. Sở thích quyết định rất nhiều đến hành vi.
Ví dụ nhân sự thích làm việc một mình, hành vi của họ sẽ là làm việc một mình.
>> Điểm danh 5 cách đơn giản để trở thành nghười chủ tốt
>> 4 cách để thu phục nhân viên văn phòng
2. Phần dưới mặt nước – Có thể nhìn thấy hoặc không nhìn thấy
Phần thứ hai của tảng băng trôi chúng ta có thể vừa nhìn thấy vừa không thấy. Đó là cảm xúc, tư duy, suy nghĩ của nhân sự. Đầu tiên là cảm xúc.
Nhà quản lý có thể không thể nhìn thấy cảm xúc của nhân viên nhưng vẫn có thể cảm nhận được qua cử chỉ, nét mặt, lời nói. Cảm xúc liên quan rất nhiều đến hành vi. Hiểu được cảm xúc của người khác, bạn sẽ biết được họ có hứng thú hay không có hứng thú với công việc.
Tầng dưới của cảm xúc là suy nghĩ. Rõ ràng là rất khó để biết người đối diện mình đang nghĩ điều gì nhưng vẫn có thể đoán được một phần. Khi nhà lãnh đạo nói chuyện và lắng nghe chăm chú những điều nhân viên nói sẽ hiểu được một phần anh ấy/cô ấy đang nghĩ gì.
Ý nghĩ sẽ tạo ra cảm xúc, từ đó sẽ dẫn đến sở thích, tiếp theo ảnh hưởng đến hành vi.
Đi sâu một chút tầng cuối cùng trong phần thứ 2 của tảng băng chính là động cơ/động lực khiến con người ta hành động. Tất cả các hành động chúng ta làm trong cuộc đời đều xuất phát từ động cơ, động lực bên trong của chúng ta. Chỉ khi thật hiểu về nhân viên của mình, nhà quản lý mới biết được động cơ đằng sau của họ là gì.
>> Các nguyên tắc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
>> Bạn có biết 20 biểu hiện của nhân tài không
3. Phần chìm – Không thể nhìn thấy
Phần tiếp theo của tảng băng trôi là phần chìm mà chúng ta không thể nhìn thấy. Ở phần này, đa số chỉ có bản thân mỗi cá nhân mới có thể hiểu và biết được. Đó là những khát khao/mong muốn thầm kín của con người. Động cơ, suy nghĩ, cảm xúc, sở thích, hành vi của mỗi con người cũng từ những khát khao/mong muốn thầm kín mà ra.
Phần sâu hơn của tảng băng trôi là những giá trị của mỗi người. Thông thường, tính cách con người được hình thành từ những giá trị của họ. Đây chính là lý do mà nhiều người vẫn nói: Một khi không có cũng giá trị với nhau thì sẽ không làm việc với nhau được.
Nguyên lý “tảng băng trôi” giúp chúng ta trả lời ba câu hỏi. Phần bề nổi để trả lời câu hỏi: Chúng ta làm như thế nào? Phần nửa nổi nửa chìm để trả lời câu hỏi: Chúng ta làm những gì? Phần chìm để trả lời câu hỏi: Tại sao chúng ra làm điều đó?
Để hiểu được nhân sự cần một quá trình tiếp xúc và tìm hiểu lâu dài. Chúng ta không chỉ cần hiểu về hành vi họ làm như thế nào mà cần điều chỉnh để hành vi của họ trở nên tốt đẹp và tích cực hơn.
Đầu tư vào con người là đầu tư có lãi nhất mà doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển lâu dài cần phải ưu tiên. Quản trị nhân sự chính là quản trị con người, chỉ khi hiểu được hành vi, động cơ, tiềm năng ẩn giấu bên trong của mỗi cá nhân các nhà quản lý mới có “cách trị” phù hợp.
Sigmund Freud là một trong những nhân vật được công nhận nhất trong thế giới tâm lý học, người tiên phong trong các lý thuyết về phân tâm học và là một trong những người đầu tiên sử dụng phương pháp trị liệu tâm lý để điều trị bệnh tâm thần. Mặc dù gây ra một cuộc tranh cãi nhất định bằng cách liên kết tất cả các ý tưởng với chấn thương và đàn áp tình dục, các lý thuyết về tính cách của Freud vẫn tiếp tục được nghiên cứu và phân tích trong cộng đồng các nhà tâm lý học.
Một trong những phép ẩn dụ mà Freud đưa ra để giải thích lý thuyết của anh ta về vô thức và cách thức hoạt động của tâm trí chúng ta phép ẩn dụ của tảng băng Freud. Trong đó, nhà phân tâm học nổi tiếng nói rằng tâm trí hay "tâm lý" được cấu trúc thành bốn phần và chỉ một trong số đó là hoàn toàn có thể nhìn thấy, giống như một tảng băng trôi. Nếu bạn muốn biết thêm về lý thuyết này, chúng tôi khuyên bạn nên tiếp tục đọc bài viết này trên Tâm lý học trực tuyến.
Bạn cũng có thể quan tâm: Lý thuyết nhân cách trong Tâm lý học: Chỉ số Sigmund Freud- Lý thuyết về Freud tóm tắt
- Các cấp độ của ý thức theo Freud: phép ẩn dụ của tảng băng trôi
- Những gì tảng băng thể hiện trong tâm lý học
Lý thuyết về Freud tóm tắt
Sigmund Freud có một lý thuyết phức tạp về hoạt động của tâm trí hoặc "tâm lý" rất phức tạp để tóm tắt. Ông đã dành phần lớn cuộc đời của mình để nghiên cứu các quá trình tâm lý và cách chúng phát triển trong con người, để nói về lý thuyết của Freud được tóm tắt, chúng ta có thể mô tả các trụ cột vĩ đại bao gồm nó:
1. Các giai đoạn phát triển tâm lý
Một trong những lý thuyết gây tranh cãi nhất về Freud được đặc trưng bằng cách nói về tình dục trong giai đoạn trẻ sơ sinh nhất của con người. Theo mô hình này, các cá nhân trải qua một loạt các giai đoạn liên quan đến việc khám phá các vùng erogenous khác nhau của cơ thể trong thời thơ ấu.
- Giai đoạn uống [0-1 năm]
- Giai đoạn hậu môn [1-4 năm]
- Giai đoạn dị năng [4-7 năm]
- Giai đoạn độ trễ [7 năm đến tuổi thiếu niên]
- Giai đoạn bộ phận sinh dục [hết tuổi vị thành niên đến tuổi già]
2. Tâm trí vô thức
Mặc dù khái niệm về vô thức không được Sigmund Freud phát minh [các học giả vĩ đại như Charcot hay Bernheim đã nói về vô thức trong lý thuyết của họ]. Nhà phân tâm học người Áo đã phát triển một mô hình để hiểu tâm trí con người, trong đó ông đã cân nhắc rất nhiều quá trình vô thức của "tâm lý". Đối với Freud, vô thức là một địa hình tuyệt vời chưa được khám phá, nơi tất cả những chấn thương, suy nghĩ và xung động của chúng ta cư trú.
Ngoài vô thức, hai cấu trúc nữa cũng được định nghĩa: tâm thức và tâm thức tiền định. Giả thuyết này được liên kết chặt chẽ với phép ẩn dụ của tảng băng Freud.
3. "Tôi" "SuperYo" và "Nó"
Điều này được định nghĩa là mô hình cấu trúc của tâm trí. Mô hình nói rằng chúng ta có ba cấu trúc tinh thần theo đuổi những sở thích khác nhau và thường xảy ra xung đột. Trong khi "Nó"đại diện cho sự thôi thúc và mong muốn của chúng ta,"Tôi"là giá trị của chúng tôi cho người câm và"SuperYo"là định hướng đạo đức của tâm lý của chúng ta, sự giải thích xã hội về thiện và ác.
4. Giải thích giấc mơ
Cuối cùng, một trụ cột cơ bản trong lý thuyết của Freud là tầm quan trọng mà ông dành cho những giấc mơ. Theo bạn lý thuyết phân tâm học, Nếu chúng ta giải thích chính xác ý nghĩa của giấc mơ, chúng ta có thể hiểu một số yếu tố vô thức được thể hiện trong thế giới giấc mơ. Ví dụ, theo quan điểm của ông, ý nghĩa của việc mơ thấy rắn là chúng ta đã kìm nén các xung động tình dục kể từ khi rắn có hình dạng phallic [tương tự như bộ phận sinh dục nam].
Các cấp độ của ý thức theo Freud: phép ẩn dụ của tảng băng trôi
Phép ẩn dụ của tảng băng trôi Nó có một thông điệp vượt ra ngoài cấu trúc của các cấp độ tư tưởng. Ông cũng muốn truyền tải thông điệp rằng, trong nhiều trường hợp, vấn đề nằm ở một phần không rõ ràng của thực tế. Như với tảng băng trôi. Theo lý thuyết này, phần ý thức của con người tương đương với phần nổi của tảng băng: một mảnh nhỏ mà chúng ta thường hiểu là toàn bộ suy nghĩ của chúng ta hoặc "tâm lý". Tuy nhiên, bên dưới suy nghĩ này là các cấp độ ít nhìn thấy hơn.
Theo Freud, tâm trí được cấu trúc theo ba cấp độ chính:
1. Tâm trí có ý thức
Ý thức được hình thành bởi tất cả những suy nghĩ và cảm giác được xử lý thông qua các giác quan và cảm xúc. Nó liên quan đến thực tế và mọi thứ những gì chúng ta có thể thụ thai trực tiếp, như một suy nghĩ công phu hoặc một quyết định được dự tính trước. Theo phép ẩn dụ của tảng băng Freud, đây là đỉnh của tảng băng tâm lý của chúng ta.
2. Tâm trí bất định
Cấp độ này được định nghĩa là lối đi từ tâm trí có ý thức đến vô thức. Nó được hình thành bởi những suy nghĩ, cảm giác hoặc cảm giác không được xử lý một cách có ý thức nhưng tuy nhiên, có thể bề mặt không có nhiều vấn đề.
3. Tâm trí vô thức
Phần sâu nhất của tảng băng Freud là vô thức nổi tiếng, trong đó tất cả nội dung bị đè nén bởi tâm trí có ý thức xâm nhập, xung động, xung đột bị lãng quên ... Theo lý thuyết về tính cách của Sigmund Freud, hầu hết tâm trí của chúng ta đều được nhìn thấy bị ảnh hưởng bởi vô thức, trong một vài từ: chúng tôi không có ý thức chủ sở hữu của hành vi của chúng tôi. Tâm trí vô thức thực tế không thể tiếp cận và chỉ thông qua phân tâm học, nó mới có thể được suy ra trong đó.
Để chứng thực hiện tượng này, Freud mô tả khái niệm về hành động thất bại[1]. Hiện tượng này được mô tả như một hành động mà chúng ta làm mà không suy nghĩ và hậu quả của nó phản ánh một phần của vô thức của chúng ta, ví dụ:
- Bắt đầu một mối quan hệ và gọi đối tác của bạn bằng tên của người yêu cũ của bạn
Theo Freud, đây là một ví dụ rõ ràng về "hành động thất bại" trong đó vô thức nảy sinh thông qua các hành động không có ý thức.
Những gì tảng băng thể hiện trong tâm lý học
Điều quan trọng cần đề cập là Sigmund Freud không phải là người duy nhất áp dụng cấu trúc của tảng băng trôi để phát triển lý thuyết của mình. Mô hình này rất hữu ích để giải thích các lý thuyết liên quan đến các lớp tính cách và cảm xúc ẩn giấu.
Trong nguồn nhân lực, ví dụ, phép ẩn dụ của tảng băng được sử dụng để khẳng định rằng một người sẽ phát triển tiềm năng này hay tiềm năng khác tùy thuộc vào vị trí và trách nhiệm mà người này sẽ thực hiện trong công việc của mình. Mô hình tảng băng trong nguồn nhân lực đặt các kỹ năng và kiến thức vào phần có thể nhìn thấy và đặc tính và động lực nội tại trong khu vực ẩn giấu nhất của mô hình.
Bài viết này hoàn toàn là thông tin, trong Tâm lý học trực tuyến, chúng tôi không có khoa để chẩn đoán hoặc đề nghị điều trị. Chúng tôi mời bạn đi đến một nhà tâm lý học để điều trị trường hợp của bạn nói riêng.
Nếu bạn muốn đọc thêm bài viết tương tự như Phép ẩn dụ của tảng băng Freud, Chúng tôi khuyên bạn nên nhập danh mục Tính cách của chúng tôi.
Tài liệu tham khảo- Freud, S. [2004]. Bài giảng giới thiệu về phân tâm học: 3 bài giảng: hành vi thất bại [tiếp theo]. Hoàn thành công trình, 15.