[1]
CẢM NHẬN VỀ CÔNG ƠN CHA MẸ QUA BÀI CA DAO:
CÔNG CHA NHƯ
NÚI NGẤT TRỜI – NGHĨA MẸ NHƯ NƯỚC Ở NGỒI BIỂN ĐƠNG - NÚI CAO
BIỂN RỘNG MÊNH MƠNG - CÙ LAO CHÍN CHỮ GHI LỊNG CON ƠI!
A.Sơ đồ tóm tắt gợi ý
B.Dàn bài chi tiết
1.Mở bài
- Giới thiệu chung về công ơn của cha mẹ.
- Có nhiều bài ca dao, tục ngữ nói về cơng cha nghĩa mẹ hay, trong đó có bài:
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngồi biển Đơng.
Núi cao biển rộng mênh mơng,
Cù lao chín chữ ghi lịng con ơi!
2.Thân bài
- Nội dung chính của bài ca dao
+ Đây là lời của mẹ ru con, nói với con về công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái và nhắc nhở phận làm con phải ghi nhớ cơng ơn sâu nặng đó.
- Nhận xét khái quát về bài ca dao
+ Chân thành, ấm áp mà vẫn thiêng liêng, trang trọng, bài ca dao mang đến cho chúng ta khúc dạo nhẹ nhàng, âm điệu thủ thỉ của giai điệu hát ru.
[2]
+ Câu thứ nhất: Công cha như núi ngất trời
Nói về “cơng cha”: cơng cha được so sánh với núi ngất trời. Hình ảnh “núi ngất trời”: núi cao chót vót, cao chọc trời.
Nhấn mạnh đến công ơn của cha to lớn như núi cao. + Câu thứ hai: Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đơng
Nói về “nghĩa mẹ”: bao la, rộng lớn như nước ở ngồi biển Đơng.
Nghệ thuật so sánh và đối xứng đã tạo nên hai hình ảnh kì vĩ, vừa cụ thể hóa, hình tượng hóa, vừa ca ngợi công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ.
- Hai câu cuối
+ Giọng thơ cất lên thiết tha, ngọt ngào.
+ Tiếng cảm thán “con ơi” là lời nhắn nhủ ân tình về đạo làm con phải biết ghi lịng tạc da cơng cha nghĩa mẹ.
+ Cụm từ Hán Việt “cù lao chín chữ”: nói lên cơng lao to lớn của cha mẹ đối với con cái. Chín chữ ấy là: sính - đẻ, cúc - nâng đỡ, phủ - vuốt vẻ, súc – bú mớm, trưởng – nuôi lớn, dục – dạy dỗ, cố - trông nom, phục - theo dõi, phúc – giữ gìn.
3.Kết bài
- Bài ca dao ca ngợi về công ơn của cha mẹ và lòng biết ơn của con cái.
- Rút ra bài học cho bản thân và mọi người: mỗi bạn trẻ cần phải giữ gìn và phát huy truyền thống biết ơn, hiếu thuận với những bậc sinh thành.
C. Bài văn mẫu
Đề bài: Cảm nhận về công ơn cha mẹ qua bài ca dao
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lịng con ơi!
Gợi ý làm bài:
Con người Việt Nam vốn xem trọng và đề cao gia đình. Cội nguồn của tình cảm bao giờ cũng bắt đầu từ tình cảm gia đình, tình yêu thương và lịng biết ơn với ơng bà, cha mẹ. Điều này được diễn tả phong phú, sâu sắc, tinh tế qua văn học dân gian nói chung và đặc biệt là qua ca dao, dân ca. Bài ca dao sau đây là một trong số bài rất hay về tình cảm gia đình:
Cơng cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngồi biển Đơng.
Núi cao biển rộng mênh mơng,
Cù lao chín chữ ghi lịng con ơi!
[3]
là cho ta sự sống, cho ta được có mặt trên cuộc đời này. Rồi bằng vòng tay êm ái mẹ nâng niu ta, ru vỗ ta, bằng dịng sữa ngọt lành, mẹ ni ta lớn khôn và bằng những lời ru êm dịu mẹ nuôi phần hồn ta, đem đến cho ta những bài học của đạo làm người. Những bài học mà "ta đi trọn kiếp con người" cũng không đi hết. Không chỉ có mẹ, ta cịn có vịng tay và bờ vai vững chãi của cha. Vòng tay và bờ vai ấy cho ta điểm tựa để bước vào đời, ta đem theo nó để làm hành trang trong suốt hành trình dài rộng của cuộc sống. Điều thiêng liêng ấy được tác giả dân gian nói thật giản dị. Phép so sánh ngang bằng:
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngồi biển Đơng.
đã làm nổi bật công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ. Lấy cái trừu tượng [công cha, nghĩa mẹ] để so sánh với những sự vật, hình ảnh cụ thể [núi ngất trời, nước biển Đông], tác giả dân gian không chỉ đem đến cho ta nhận thức về nghĩa mẹ bao la, cơng cha vời vợi mà cịn giúp ta cảm nhận về sự vĩnh hằng bất biến của công cha, nghĩa mẹ. Như núi cao kia, như nước biển kia đã có mặt và tồn tại ngàn đời trên trái đất, công cha, nghĩa mẹ hiện diện quanh ta từ lúc ta được làm người cho đến tận cùng của cõi người. Cách so sánh, ví von rất quen thuộc của ca dao xưa đã đem đến cho ta những nhận thức thật sâu sắc, thật thấm thía. Khơng chỉ thế, ngọn núi cao và biển rộng cịn được cụ thể hố bằng những tính từ chỉ mức độ: núi - ngất trời biển rộng mênh mông. Cụ thể, hài hồ mà vẫn rất gợi cảm, và vì thế nó tác động mạnh vào nhận thức con người. Đỉnh núi cao loà nhoà ẩn hiện trong mây kia liệu ta có đo nổi như chính cơng lao của cha làm sao ta kể hết? Biển mênh mông kia như lịng mẹ u ta có thể nào vơi cạn? Thật khéo léo và chính xác khi lựa chọn núi cao ngất trời và nước biển mênh mông để so sánh với cơng lao cha mẹ. Bởi chỉ có những hình ảnh cao lớn, khơng cùng và sự tồn tại đời đời của nó mới xứng đáng để tả và diễn tả được đầy đủ, chính xác cơng sinh thành, dưỡng dục, thứ cơng lao khơng bao giờ tính đến được bằng giá trị vật chất, thứ công lao bất tử qua thời gian, năm tháng. Bằng hình ảnh so sánh xưa mà không cũ, bằng âm điệu ngọt ngào của lời hát ru, tác giả dân gian vừa khẳng định, vừa ca ngợi công lao cha mẹ. Lời ca ngợi không khô khan, nặng giáo huấn mà là tiếng nói của tấm lịng, tình cảm, tiếng nói tâm tình từ trái tim tìm đến với trái tim làm lay động lịng ta. Ngồi cách nói trên, ta cịn bắt gặp nhiều bài ca dao khác cũng nội dung tương tự:
Ơn cha nặng lắm ai ơi!
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang.
hay:
Cơng cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Và dù cách nói có chút khác nhau những câu ca dao ấy vẫn đem đến cho chúng ta cảm nhận sâu sắc về công cha, nghĩa mẹ. Tiếp tục dịng tâm tình ấy, tác giả dân gian đi đến cái kết rất tự nhiên nhưng vô cùng thấm thía:
[4]
Cách sử dụng sáng tạo thành ngữ "chín chữ cù lao" để nhắc lại một lần nữa nỗi khó nhọc, vất vả của mẹ cha. Chín chữ ấy là: sính - đẻ, cúc - nâng đỡ, phủ - vuốt ve, súc - bú mớm, trưởng - nuôi lớn, dục - dạy dỗ, cố - trông nom, phục - theo dõi, phúc - giữ gìn. Thử hỏi có ai trong chúng ta khơng được cha mẹ giành cho những điều ấy, khơng chỉ gói gọn ở con số chín chữ bởi cơng lao cha mẹ là vơ cùng, vơ tận. Để rồi từ đó, ta nhận được lời nhắc nhở về thái độ và hành động của mỗi người: "ghi lòng con ơi!". Lời nhắc nhở ngắn gọn mà thấm thía sâu xa, chân thành và có sức lay động lòng ta. Tác giả dân gian không nhắc ta phải trả công cho những hi sinh của cha mẹ, trả cơng cho những gì mà ta được đón nhận. Điều đó là khơng tưởng bởi trên đời này, chỉ tình cảm là thứ khơng bao giờ người ta đo đếm và sòng phẳng được với nó. Tình cảm của cha mẹ lại càng vơ giá. Bởi vậy chỉ cần ghi lịng thơi nhưng đó là sự tạc ghi trong sâu thẳm tâm hồn không phai nhạt qua thời gian.
[5]
Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh,
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh
nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các
trường chuyên danh tiếng.
I. Luyện Thi Online
- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây
dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các
trường PTNK, Chuyên HCM [LHP-TĐN-NTH-GĐ], Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.
II. Khoá Học Nâng Cao và HSG
- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS
lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt ở các kỳ thi HSG.
- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho
học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần
Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.
III. Kênh học tập miễn phí
- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.
- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.
Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai
Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90%
Học Toán Online cùng Chuyên Gia