Cho biết một số phương pháp chế biến thức an cho gà

Ông Nguyễn Văn Long là một trong những người chăn nuôi heo lâu năm tại xã Kông Htok. Mỗi năm, ông xuất bán khoảng 400 con heo giống và 40 con heo thịt. Thời gian qua, giá thức ăn chăn nuôi liên tục tăng cao, trong khi giá heo hơi và heo giống lại bấp bênh khiến việc chăn nuôi của gia đình ông gặp nhiều bất lợi.

Ông Nguyễn Văn Long (bìa phải; làng U Diếp, xã Kông Htok, huyện Chư Sê) bên máy nghiền thức ăn gia súc của gia đình. Ảnh: Nguyễn Diệp

Sau khi tìm hiểu cách chế biến thức ăn gia súc, tháng 7-2021, ông mua máy ép cám viên, máy nghiền bột về tự chế biến thức ăn cho đàn heo. Theo đó, ông tận dụng nguồn cám gạo, bắp, rau xanh kết hợp với phụ phẩm nông nghiệp khác, đồng thời bổ sung thêm các loại men vi sinh tiêu hóa, Vitamin A vào thức ăn cho đàn heo. Đặc biệt, để phòng ngừa các loại phụ phẩm nông nghiệp hay bị ẩm mốc, ông Long cho thêm bột cá và củ tỏi nghiền. Việc này đồng thời giúp tăng sức đề kháng cho heo, giảm nguy cơ dịch bệnh. Sau 5 tháng được nuôi bằng nguồn thức ăn theo công thức do ông Long sáng tạo, chế biến, đàn heo lớn nhanh, khỏe mạnh. Không những thế, ông Long còn giảm chi phí mua thức ăn tinh đã qua chế biến. Nhiều hộ chăn nuôi trong vùng đã tìm đến ông để học hỏi kinh nghiệm, công thức chế biến thức ăn gia súc.

Ông Long cho hay: Từ khi tự sản xuất nguồn thức ăn gia súc đến nay, gia đình ông đã giảm được 30% chi phí, hiệu quả kinh tế cũng tăng. “Mỗi tuần, tôi chế biến khoảng 1 tấn thức ăn cho gia súc. Mới đây, tôi đã xuất chuồng 20 con heo thịt, người tiêu dùng đánh giá chất lượng thịt thơm ngon hơn so với nuôi bằng cám công nghiệp. Hy vọng mô hình phát triển ổn định để nhân rộng phục vụ người chăn nuôi trong vùng”-ông Long nói.

Ông Đào Tiến Quận (thôn Tứ Kỳ Nam, xã Al Bá) cho hay: Sau khi tham quan, học hỏi kinh nghiệm từ ông Long, tôi áp dụng vào đàn heo nái và đàn gà 500 con của gia đình thì thấy hiệu quả khả quan, tiết kiệm được chi phí. Với giá thức ăn chăn nuôi tăng cao như hiện nay thì mô hình tự chế biến thức ăn tại chỗ rất phù hợp. Thời gian tới, tôi sẽ phối hợp với một số hộ trong thôn sản xuất nguồn thức ăn gia súc, gia cầm tại chỗ đáp ứng nhu cầu của người chăn nuôi trên địa bàn.

Trao đổi với P.V, ông Nguyễn Văn Hợp - Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chư Sê-cho biết: Những năm gần đây, người dân đã biết áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, từ đó hạn chế được dịch bệnh. Thời gian qua, giá thức ăn chăn nuôi gia súc tăng cao. Do vậy, một số hộ chăn nuôi đã thay đổi phương thức sản xuất, tận dụng những phụ phẩm nông nghiệp sẵn có để chế biến thức ăn gia súc. Mô hình chế biến thức ăn gia súc theo công thức do ông Nguyễn Văn Long sáng tạo bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Thời gian tới, ngành Nông nghiệp huyện sẽ hướng dẫn người chăn nuôi nhân rộng mô hình này.

Nguyễn Diệp

Nguồn: Báo Gia Lai

6 cách chế biến, dự trữ thức ăn cho gia súc mùa mưa lạnh

Mùa mưa lạnh, nguồn thức ăn cho gia súc khan hiếm. Việc tìm hiểu các phương pháp dự trữ thức ăn cho gia súc thời điểm này là cần thiết với bà con nông dân để tránh thiệt hại kinh tế.

1. Dự trữ thức ăn xanh bằng cách ủ chua

Thức ăn ủ chua là nén chặt các loại thức ăn có khả năng lên men trong điều kiện kín khí để bảo quản lâu dài. Nguyên liệu có thể là cây ngô, các loại phụ phẩm chế biến dứa (bã, chồi,…). Với công thức ủ xanh như: 100 kg thân cây ngô tươi + 3 kg urê + 0,5 kg NaCl (có thể bổ sung 2 – 4% rỉ mật đường),…

Thức ăn đem ủ cần chặt ngắn (5 – 10 cm); lượng nước thích hợp trong thức ăn nguyên liệu là 65 – 75%. Chỉ ủ những thức ăn sạch và đảm bảo chất lượng; cho từng lớp thức ăn dày 20 – 30 cm đầm kỹ, nén chặt rồi mới cho lớp khác; chú ý nén thật chặt ở các góc hố.

Sau khoảng 3 tuần là có thể cho gia súc ăn. Thức ăn ủ chua được bảo quản lâu dài và tổn thất ít chất dinh dưỡng. Nếu thức ăn ủ xanh có chất lượng tốt có thể cho gia súc ăn tới 5 – 7 kg/100 kg thể trọng/ngày.

Thức ăn ủ chua được trộn thêm cám, muối… nên đảm bảo chất dinh dưỡng.

2. Ủ héo thức ăn xanh

Ủ héo là phương pháp trung gian giữa làm cỏ khô và ủ tươi, cỏ dùng làm ủ héo có hàm lượng chất khô cao hơn dùng để ủ tươi. Cỏ ủ héo thường lên men ít, lượng chất dinh dưỡng bị mất đi trong quá trình ủ thường ít hơn.

Cách ủ cỏ héo: tùy theo số lượng và độ ẩm hiện tại có thể ủ ngay hoặc phơi tái rồi ủ. Độ ẩm của cỏ trong khoảng từ 50% – 60%, dùng bao nylon cho cỏ vào từng lớp, nén chặt cho đến khi bao chứa đầy cỏ.

Dùng dây buộc kín miệng bao lại rồi cho bao cỏ vào bao nylon thứ 2, buộc thật kín, sau đó đem để nơi nào tránh được chuột hay các côn trùng khác phá hoại. Đây là khâu quyết định nếu bao bị hở thì cỏ trong bao sẽ bị hư hỏng.

Cỏ ủ héo thường lên men ít, lượng chất dinh dưỡng bị mất đi trong quá trình ủ thường ít hơn.

3. Dự trữ thức ăn khô

Rơm khô là một nguồn cung cấp tốt protein, gluxit, vitamin và chất khoáng chủ yếu cho gia súc nhai lại vào mùa lạnh. Phương pháp này có ưu điểm là rất đơn giản, rơm ít bị hỏng; Áp dụng với mọi quy mô chăn nuôi, nhất là chăn nuôi nông hộ; Có thể tận dụng thời gian; Đầu tư thấp; Trâu bò ăn được nhiều mà không gây rối loạn tiêu hóa.

Để thu được rơm khô chất lượng tốt và giảm tổn thất các chất dinh dưỡng, sau thu hoạch, phải phơi (sấy) khô nhanh chóng; rơm khô thường được bảo quản bằng cách đánh thành từng đống như đống rơm, nén chặt và có mái che mưa là hình thức phổ biến.

Rơm khô là một nguồn cung cấp tốt protein, gluxit, vitamin và chất khoáng chủ yếu cho gia súc.

4. Dự trữ các phụ phẩm nhiều chất xơ

Nguồn phụ phẩm nhiều chất xơ rất phong phú và đa dạng như rơm, ngọn lá mía, ngọn sắn… Nguyên tắc làm tăng khả năng sử dụng phụ phẩm nhiều xơ gồm thu gom sau thu hoạch để dự trữ lâu dài; Bổ sung các chất dinh dưỡng bị thiếu hay xử lý nhằm phá vỡ các liên kết phức tạp để làm tăng tỷ lệ tiêu hóa và lượng thu nhận thức ăn. Trong đó, phương pháp xử lý vật lý và sinh học ít được áp dụng do quy trình phức tạp, chi phí thiết bị cao. Trong xử lý hóa học, có xử lý bằng ủ chua, ủ urê là phương pháp được dùng phổ biến hiện nay.

5. Trồng các loại cỏ bổ sung

Thức ăn lý tưởng cho gia súc nhai lại là cỏ xanh nhưng năng suất lại thay đổi theo mùa vụ và trong mùa lạnh (khô) thường bị thiếu. Hiện, một số địa phương miền núi đã chủ động thực hiện việc chuyển một số diện tích sản xuất lương thực kém hiệu quả sang trồng các giống cỏ năng suất cao, chịu hạn, chịu rét tốt như cỏ voi, cỏ Ghi nê, VA06,… để trồng thâm canh nhằm có đủ nguồn thức ăn thô xanh.

Cần căn cứ vào nhu cầu từng loại gia súc và năng suất của cỏ trồng để tính toán diện tích trồng cho phù hợp. Trồng cỏ giúp đảm bảo chủ động có nguồn thức ăn xanh hay dự trữ để ổn định nguồn thức ăn cần thiết cho gia súc, nhất là vào mùa lạnh.

Hiện các giống cỏ năng suất cao, chịu hạn, chịu rét tốt như cỏ voi, cỏ Ghi nê, VA06,…

6. Dự trữ thức ăn tinh

Các loại thức ăn tinh như hạt ngô, sẵn, cám gạo, bột đậu tương… chứa các thành phần dinh dưỡng quan trọng gồm đạm, tinh bột, đường, khoáng và vitamin.

Thức ăn tinh sau khi được xử lý thường được dự trữ trong bao, quây cót… Kho chứa thức ăn là phải ở nơi cao ráo, thoáng mát, có mái che… Khi lấy thức ăn phải theo thứ tự chế biến trước dùng trước, chế biến sau dùng sau và kiểm tra hàng ngày; định kỳ đảo kho, sát trùng mọt, sâu… Kiểm tra thường xuyên thức ăn nếu có hiện tượng ẩm, vón mốc… phải có biện pháp phơi, sấy hoặc loại bỏ.

Về mặt dinh dưỡng, thức ăn thô không thể thay thế quá nhiều (khi thiếu) bằng thức ăn tinh trong khẩu phần ăn của gia súc. Hơn nữa, vì giá thành, người nuôi nên tận dụng tối đa các nguồn phụ phẩm để làm thức ăn cho gia súc nhằm tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường.

Ngọc Anh (Tổng hợp)

Nguồn: Báo Nghệ An

Từ khóa

• chăn nuôi gia súc
• dự trữ thức ăn cho gia súc

Thông qua nội dung bài 39 trong chương trình Công nghệ 7 do Chúng tôi tổng hợp sẽ giúp các em tìm hiểu mục đích của chế biến thức ăn và các phương pháp dự trữ thức ăn. Mời các em cùng tham khảo!

Tóm tắt lý thuyết

1.1. Mục đích của chế biến và dự trữ thức ăn

a. Chế biến thức ăn

• Làm tăng mùi vị ,tăng tính ngon miệng, dễ tiêu hóa
• Làm giảm bớt khối lượng, giảm độ khô cứng, khử bỏ chất độc hại
• Ví dụ: Nấu chín đậu tương để tiêu hóa tốt. Ủ thức ăn tinh bột với men rượu làm cho thơm ngon miệng.

b. Dự trữ thức ăn

• Nhằm giữ thức ăn lâu hỏng và để luôn có đủ nguồn thức ăn cho vật nuôi.
• Ví dụ: Vụ xuân,vụ hè thu có nhiều thức ăn xanh,vật nuôi ăn không hết, người ta phơi khô hoặc ủ xanh để dự trữ đến mùa đông cho vật nuôi ăn.

Một số phương pháp dự trữ thức ăn cho vật nuôi

1.2. Các phương pháp chế biến và dự trữ thức ăn

a. Các phương pháp chế biến thức ăn

Các phương pháp chế biến thức ăn cho vạt nuôi

• Phương pháp vật lí: cắt ngắn, nghiền nhỏ và xử lí nhiệt đối với thức ăn từ hạt, xử lí nhiệt với thức ăn có chất độc.
• Phương pháp hóa học: kiềm hóa rơm rạ đối với thức ăn xơ, đường hóa tinh bột đối với thức ăn giàu tinh bột.
• Phương pháp vi sinh vật học: ủ lên men 
• Phương pháp hỗn hợp: phối trộn tạo thức ăn hỗn hợp

b. Một số phương pháp dự trữ thức ăn

- Có nhiều phương pháp dự trữ thức ăn, trong chăn nuôi thường sử dụng hai phương pháp sau:

• Dự trữ thức ăn ở dạng khô bằng nguồn nhiệt Mặt trời hoặc sấy bằng điện, than.
• Dự trữ thức ăn ở dạng nhiều nước như ủ xanh thức ăn.

- Để dự trữ thức ăn trong chăn nuôi, người ta thường dùng phương pháp làm khô với cỏ, rơm và các loại củ, hạt. Dùng phương pháp dự trữ ủ xanh với các loại rau cỏ tươi xanh.

- Ở nước ta thường dự trữ thức ăn vật nuôi bằng phương pháp làm khô do có nhiều nắng.

Một số phương pháp dự trữ thức ăn

Bài tập minh họa

Câu 1: Thức ăn xanh của vụ hè xuân, vật nuôi không ăn hết, người ta dùng để làm gì?

Gợi ý trả lời

- Thức ăn xanh của vụ hè xuân, vật nuôi không ăn hết, người ta dùng để:

• Phơi khô dự trữ đến mùa đông
• Ủ xanh làm thức ăn dự trữ đến mùa đông

Câu 2: Có mấy phương pháp chế biến thức ăn vật nuôi?

Gợi ý trả lời

- Có 3 phương pháp chế biến thức ăn vật nuôi:

• Phương pháp vật lý
• Phương pháp hóa học
• Phương pháp vi sinh học

Lời kết

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Trình bày được mục đích, phương pháp chế biến và dự trữ một số loại thức ăn cho vật nuôi.
• Rèn luyện các kỹ năng làm việc với SGK, phân tích tranh ảnh để lấy thông tin.
• Có ý thức tiết kiệm thức ăn vật nuôi.
• Có ý thức bảo vệ môi trường trong chăn nuôi sạch sẽ, không làm ô nhiễm môi trường.

"Việc làm nhỏ, ý nghĩa lớn." → Không nghừng cố gắng, thành công sẽ đến.