Thông điệp mà câu chuyện những quả bóng bay gửi gắm đen bạn đọc là gì

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚCKỲ THI CHỌN HSG LỚP 10, 11 THPT NĂM HỌC 2016-2017ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN 10 - THPT CHUYÊNĐỀ CHÍNH THỨCThời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian phát đề.Câu 1 (3,0 điểm)Những quả bóng bayMột cậu bé da đen đang chơi đùa trên bãi cỏ. Phía bên kia đường, một người đànông đang thả nhẹ những quả bóng lên bầu trời, những quả bóng đủ màu sắc, xanh, đỏ,tím, vàng và có cả màu đen nữa.Cậu bé nhìn khoái chí, chạy tới chỗ người đàn ông, hỏi nhỏ:- Chú ơi, những quả bóng màu đen có bay cao được như những quả bóng kháckhông ạ?Người đàn ông quay lại, bất giác giấu đi những giọt nước mắt sắp lăn nhẹ trênđôi gò má, ông chỉ lên đám bóng bay lúc này chỉ còn những chấm nhỏ và trả lời cậu bé:- (…)Cậu bé nở nụ cười rạng rỡ cảm ơn người đàn ông và không quên ngắm nhìnnhững quả bóng đang bay trên bầu trời rộng lớn.(Chuyên mục Phong cách của báo điện tử ngoisao.net, ngày 22/10/2013)Theo anh/chị người đàn ông đã nói gì với cậu bé? Trên cơ sở câu trả lời đó, anh/chịhãy viết một bài văn nghị luận bày tỏ suy nghĩ về ý nghĩa của câu chuyện trên.Câu 2 (7,0 điểm)Nhà thơ nổi tiếng người Đức H. Hai- nơ cho rằng: Cuộc đời của nhà thơ, giá trịcủa nhà thơ không nên tìm ở đâu khác mà phải chính trong tác phẩm của họ.Từ việc cảm nhận một số bài thơ trong chương trình Ngữ văn 10 THPT, anh/chịhãy bình luận ý kiến trên.-------------Hết------------Thí sinh không được sử dụng tài liệu.Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.Họ và tên thí sinh:………..…….…….….…………. Số báo danh:……………………SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC(Đáp án có 04 trang)KỲ THI CHỌN HSG LỚP 10, 11 THPT NĂM HỌC 2016-2017ĐÁP ÁN MÔN: NGỮ VĂN 10 - THPT CHUYÊNA. YÊU CẦU CHUNG- Giám khảo cần nắm được nội dung trình bày trong bài làm của thí sinh, tránh đếm ýcho điểm. Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí,khuyến khích những bài viết có cảm xúc, sáng tạo.- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bảncủa đề, diễn đạt tốt vẫn cho điểm tối đa.- Điểm bài thi làm tròn đến 0,25 điểm.B. YÊU CẦU CỤ THỂCâu 1 (3,0 điểm)a. Về kĩ năng:- Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội, bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, vận dụngtốt các thao tác lập luận, dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc.- Bài viết trong sáng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.b. Về kiến thức:Học sinh có thể bày tỏ những suy nghĩ khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bảnsau:ÝNội dungĐiểm1Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề0,252Ý nghĩa của câu chuyện0,5- Câu chuyện đưa ra cuộc đối thoại của hai nhân vật người đàn ông và0,25cậu bé da đen về những quả bóng bay. Người đàn ông có thể trả lời cậubé rằng: Những quả bóng màu đen cũng sẽ bay cao như những quả bóngmàu khác.- Màu đen, màu vàng, màu đỏ... cho dù là màu gì thì cũng đều là quảbóng bay. Và con người cũng vậy, giá trị của mỗi cá nhân được nhìnnhận từ bên trong chứ không phải ở những thứ phù phiếm bên ngoài. Bạnlà quả bóng màu gì không quan trọng. Quan trọng là bạn có những tố 0,25chất tốt đẹp của một quả bóng để được bay thật cao.- Ý nghĩa được rút ra từ câu chuyện là niềm tin vào khả năng, năng lựcbên trong của con người. Con người có thể thành công hay thất bại, điềuđó không phụ thuộc vào vẻ bề ngoài, vào sự khác biệt của hình thức.3Bàn luận, mở rộng vấn đề1,75- Con người phải vượt qua sự khác biệt về xuất thân, giống nòi hay ngoại1,0hình bên ngoài và tin tưởng vào những khả năng thực sự bên trong.+ Ngoại hình chỉ là cái bên ngoài ta, không quyết định đến cái bêntrong.+ Con người dù thuộc giống nòi nào, mang đặc điểm, dáng hình rasao thì đều có trí tuệ và nhân phẩm.+ Khả năng thực sự và phẩm chất bên trong mới khẳng định bạn làai, bạn có thể bay cao, bay xa tới đâu. Làm nên thành công thực sự củacon người không phải là ngoại hình hay những xuất thân mà quan trọnglà phẩm chất và năng lực mà con người đó có.+ Vượt lên những mặc cảm tự ti về bản thân, con người có thểchiến thắng được những thử thách khác.- Nhận thức được sự khác biệt ở vẻ bề ngoài, con người ta cần phải rèn0,25luyện bản thân và phấn đấu không ngừng để không bị người khác đánh giásai về mình.- Phê phán hiện tượng: Có kẻ lợi dụng sự khác nhau để tạo khoảng cáchgiữa mình và mọi người, tự tin quá đáng vào chính bản thân mình. Cũngcó kẻ vì sự khác biệt mà trở nên kiêu ngạo coi thường người khác.0,5Những người như vậy sẽ làm xã hội xấu đi, không phát triển.4Bài học nhận thức và hành động0,5- Câu chuyện về cậu bé da màu đã nhắc nhở chúng ta về sự tự tin vào bản0,25thân. Mỗi người dù khác biệt về nguồn gốc, dáng vẻ bên ngoài nhưngviệc con người ấy vươn tới chân trời nào lại phụ thuộc vào cái tâm và cáitài của chính người đó.- Phải biết tự nhìn nhận, đánh giá lại bản thân mình để có những địnhhướng tốt, rèn luyện phẩm chất, năng lực để có thể vươn cao bay xatrong cuộc sống.0,25Câu 2 (7,0 điểm)a. Về kĩ năng:- Biết cách làm bài văn nghị luận văn học, bố cục rõ ràng, vận dụng tốt các thao tác lập luận.- Biết cách phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận.- Bài viết mạch lạc, trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.b. Về kiến thức:Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơbản sau:Nội dungÝĐiểm1Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề0,52Giải thích2,0* Cắt nghĩa ý kiến:1,0- Cuộc đời nhà thơ: hoàn cảnh sống, sự kiện, biến cố, đời sống tinh thần,tố chất tâm hồn riêng của nhà thơ.- Giá trị của nhà thơ: những đóng góp sâu sắc và mới mẻ, những cônghiến có ý nghĩa khẳng định vị thế của nhà thơ. Giá trị của nhà thơ đượcthể hiện ở tầm vóc tư tưởng, ở chiều sâu tâm hồn và tài năng nghệ thuật.- Ý kiến đã khẳng định mối quan hệ giữa tác giả và tác phẩm, trong đónêu lên ý nghĩa của tác phẩm trong việc thể hiện cuộc đời và khẳng địnhgiá trị của nhà thơ.* Lí giải ý kiến:- Tác phẩm là đứa con tinh thần của người nghệ sĩ. Qua tác phẩm, ngườiđọc có thể nhận ra tư tưởng, tình cảm, tài năng của người sáng tác. Tácphẩm khẳng định vị trí, diện mạo riêng của người nghệ sĩ.- Đặc trưng của thơ là sự tự thể hiện, bộc lộ trực tiếp thế giới tinh thần,đời sống tâm hồn của nhà thơ. Thơ là bức chân dung tinh thần tự họa, lànơi để thi sĩ trút gửi những tâm sự sâu kín, giải tỏa những cảm xúc sâusắc và mãnh liệt khi chạm vào cuộc sống. Vì vậy chính trong tác phẩmngười đọc có thể nhận ra được bóng dáng cuộc đời, hiểu được cách nhìn,cách cảm, lắng nghe được điệu hồn riêng của nhà thơ.- Mỗi bài thơ là kết quả của quá trình lao động nghệ thuật đầy khổ hạnh1,0và nghiêm túc, tìm tòi và sáng tạo. Vì vậy, tác phẩm chính là căn cứ đểđánh giá tài năng và tâm huyết của nhà thơ.3Chứng minh3,5Thí sinh có thể chọn một số bài thơ (từ 02 bài trở lên – tốt nhất làbao gồm cả thơ Việt Nam và thơ nước ngoài) tiêu biểu, phù hợp để minhchứng cho yêu cầu của đề như: Cảnh Ngày hè của Nguyễn Trãi, Độc tiểuThanh Kí của Nguyễn Du, Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Thu Hứng củaĐỗ Phủ… để làm sáng tỏ vai trò của tác phẩm trong việc thể hiện cuộcđời và giá trị của nhà thơ. Sự phân tích và cảm nhận tác phẩm thơ cầnlàm rõ các định hướng cơ bản sau:- Nhận ra bóng dáng cuộc đời, con người nhà thơ in dấu trong tác phẩm.- Hiểu và đánh giá được giá trị của nhà thơ được thể trong tác phẩm quacác phương diện như:+ Chiều sâu tâm hồn, tầm vóc tư tưởng.+ Tài năng nghệ thuật.4Đánh giá1,0- Ý kiến của nhà thơ người Đức H. Hai- nơ là một quan niệm xác đángkhi khẳng định tác phẩm chính là xuất phát điểm khoa học và khách quanđể thấu hiểu cuộc đời và đánh giá giá trị của người nhà thơ. Điều nàykhông chỉ đúng trong lĩnh vực thơ ca mà còn đúng với các sáng tác vănhọc nói chung.- Nhà thơ nói riêng, người nghệ sĩ nói chung muốn có chỗ đứng, muốnthể hiện và khẳng định được mình phải sáng tác nên những tác phẩm cógiá trị, in đậm dấu ấn cá nhân.- Ý kiến cũng là một định hướng đầy ý nghĩa cho việc tiếp nhận thơ vàđồng cảm, tri âm với nhà thơ.------------- HẾT -------------

Hướng dẫn

Đề nghị luận xã hội dành cho học sinh giỏi: Bài học rút ra từ câu chuyện sau Những quả bóng bay Một cậu bé da đen đang chơi đùa trên bãi cỏ. Phía bên kia đường, một người đàn ông đang thả nhẹ những quả bóng lên trời, những quả bóng đủ màu sắc, xanh, đỏ tím vàng và có cả màu đen nữa. Cậu bé nhìn khoái chí, chạy tới chỗ người đàn ông, hỏi nhỏ: – Chú ơi, những quả bóng màu đen có bay cao được như những quả bóng khác không ạ? Người đàn ông quay lại, bất giác giấu đi những giọt nước mắt sắp lăn nhẹ trên đôi gò má. Ông chỉ lên đám bóng bay lúc nãy chỉ còn những chấm nhỏ và trả lời cậu bé: – (…) Cậu bé nở nụ cười rạng rỡ cảm ơn người đàn ông và không quên ngắm nhìn những quả bóng đang bay trên bầu trời rộng lớn. Theo anh/chị người đàn ông đã nói gì với cậu bé? Trên cơ sở câu trả lời đó anh chị viết một bài văn nghị luận bày tỏ suy nghĩ về ý nghĩa của câu chuyện trên: Bài làm: Cuộc sống muôn màu, có những người ta vô tình gặp ngoài đường, nhìn bề ngoài họ dường như giản dị, nhưng họ lại chính là người giàu có nhất và ban tặng đi nhiều nhất? Cuộc sống là vậy, ta chưa thể định giá được ai nếu chỉ coi xem vẻ bề ngoài của họ, như câu truyện Những quả bóng bay đã cho ta hiểu về ý nghĩa của điều này. Đây là một câu truyện ngắn, nhưng lại mang đến cho ta nhiều nội dung ý nghĩa mới mẻ mà thấm thía. Câu truyện xung quanh hai nhân vật, cậu bé và người bán bóng bay. Câu truyện xoay quanh chủ yếu về cuộc đối thoại giữa họ. Cậu bé hiếu động, khoái chí nhìn những quả bóng bay đủ màu sắc bay trên bầu trời, nhưng cậu lại khá lạ lẫm về quả bóng màu đen, nên tiến lại hỏi:”Chú ơi, những quả bóng màu đen có bay cao được như những quả bóng khác không ạ?” dường như đọc đến đây ta cũng đưa ra cùng một câu hỏi với chú bé. Ừ nhỉ? Thường ta chỉ hay nhìn thấy những quả bóng màu sắc tươi sáng được treo lên, hiếm khi ta nhìn thấy một quả bóng nào màu đen, và cũng bởi nó ít thu hút sự chú ý và sự ưa thích của người khác. Câu hỏi ấy đã khiến cho người bán bóng bay trở nên xúc động. Và ta có thể nghĩ ông đã trả lời cậu bé theo ý nghĩa câu truyện rằng: “Những quả bóng màu đen, nó sẽ bay cao như những quả bóng khác”. Qua đó, đã cho ta nhận ra một thông điệp sống quan trọng. Màu đen, màu vàng, màu xanh, hay màu đen. Cho dù đó là màu sắc nào, mang vẻ đẹp nào, chúng đều là những quả bóng bay. Chúng có thể được treo ở những nơi phù hợp khác nhau. Quả bóng vốn có màu sắc ngay từ đầu như vậy, một màu sắc riêng biệt, nó cũng như tượng trưng cho giá trị riêng của mỗi người, giá trị của mỗi người không nên bị đánh giá phiến diện bằng cái nhìn quy chụp bề ngoài, mà là sự đánh giá nhìn nhận từ bên trong bản thân họ. Bạn có thể là quả bóng nào đó theo cá tính riêng của bạn, miễn bạn là một quả bóng bay, có thể đủ năng lực, bay cao, bay xa, và mang đến niềm vui cho nhiều người… Câu chuyện cho ta hiểu một bài học sống, đừng vội nhìn bề ngoài để đánh giá giá trị của bất kì điều gì. Mỗi con người sinh ra đều cùng chung một sự sống, có thể cống hiến và tạo nên những giá trị cho đời. Như nạn phân biệt chủng tộc Apacthai một thời, và về sau tổng thống Obama, một người da đen đầu tiên lên nắm quyền và mang lại thành công rực rỡ cho nước Mĩ. Cuộc sống là như vậy, hãy cứ giữ cho mình niềm tin vào giá trị của bản thân, con người làm nên thành công, hay thất bại, đều không phụ thuộc vào hình thức bề ngoài. Qua đó cũng dạy cho ta một bài học, hãy cố gắng để rèn luyện chính mình, vượt lên trên chính mình để khẳng định rõ giá trị bản thân. Phê phán những ai coi thường người khác, tự tin thái quá về mình. Mỗi người đều mang giá trị riêng, hãy luôn tin vào điều đó. Cảm ơn câu truyện về những quả bóng bay, qua đó cho ta hiểu rõ hơn và nhận thức đúng đắn hơn về chính bản thân mình, cố gắng để có thể bay cao, bay xa trong cuộc sống, tương lai của mình.